Miloš Zeman płaci za poparcie Kremla

Czeski rząd zatwierdził poprawki do Konstytucji mające na celu ograniczenie kompetencji prezydenta. Czy zdobędą one większość w parlamencie? Na pytania „Sputnika” odpowiada Jan Veleba, niezależny senator, lider czeskiej Partii Praw Obywateli (SPO).

Jan Veleba, niezależny senator, lider Partii Praw Obywateli (SPO), na pytanie o to, jaki los czeka zatwierdzone przez gabinet Bohuslava Sobotki poprawki do Konstytucji Republiki Czeskiej, które ograniczają kompetencje prezydenta, powiedział, że uważa te poprawki za paradoks. Swoje stanowisko wyjaśnił w rozmowie z radiem „Sputnik”:

- Jak można ciąć i tak bardzo ograniczone uprawnienia prezydenta, który został wyłoniony w ogólnonarodowych wyborach? Na Miloša Zemana, na przykład, głosowało 2 miliony 714 tysięcy 405 obywateli. Ograniczanie władzy, w rzeczywistości „ludowego prezydenta”, jest nielogiczne. Ani ja, ani nasz klub senacki OPS + KSČM + Projekt Severočech w żadnym wypadku go nie poprze. Próbując ograniczyć wpływ prezydenta rząd zwiększa swój własny, przewiduję duże trudności w przejściu projektu przez parlament.

—  W Rosji w 1993 roku po ostrej konfrontacji parlamentu i prezydenta Jelcyna stworzono Konstytucję z superprezydenckimi uprawnieniami, czego niektórzy teraz żałują. Czy w ogóle można dostosować podstawowy dokument kraju dla konkretnej osoby?

— Wiem, jak zbudowany jest rosyjski system. Władimir Putin i Miloš Zeman mają nieporównywalną skalę kompetencji. W Czechach istnieje do tego demokracja parlamentarna. Ale teraz eksperci prawa konstytucyjnego wnioskują: odchodzimy od niej w stronę pewnego rodzaju „rządowej republiki”, która w naturze w zasadzie nie istnieje. Oczywiście jest to reakcja na niekwestionowanie rosnący wpływ prezydenta po wyborach bezpośrednich. Powiedziałbym, że ma on teraz silny mandat, który rząd stara się ograniczyć.

—  A może jest to cena za szczególny stosunek prezydenta wobec Rosji, za jego poparcie dla polityki Putina i odrzucenie antyrosyjskich sankcji?

- Myślę, że w pewnej mierze tak właśnie jest. Miloš Zeman jest politykiem, który nie pozwala sobą rządzić. Jest on właściwie jedynym z szefów państw UE, który nie podporządkowuje się bezwarunkowemu dyktatowi Brukseli. I płaci za swoją konsekwentną obronę interesów narodowych Republiki Czeskiej, za politykę wobec Rosji, Chin i krajów wschodnich. Konkretnie za podróż, jako jeden wśród nielicznych europejskich przywódców, do Moskwy na obchody 70. rocznicy Zwycięstwa. Nawiasem mówiąc, byłem zwolennikiem tej jego decyzji.

—  Czy większość parlamentarna poprze projekt poprawek do Konstytucji, w których najwyższą władzę w Republice Czeskiej będzie sprawował rząd odpowiedzialny za całą politykę wewnętrzną i zagraniczną kraju, a procedura usunięcia z urzędu prezydenta zostanie uproszczona?

— Chcę wierzyć, że poprawki w tej formie, w jakiej są one proponowane przez gabinet Sobotki, w większości nie utrzymają się. Jednakże trudno jest przewidzieć. Powtórzę, byłbym zadowolony, gdyby nie przeszły. Ale nawet jeśli dokument zostanie zatwierdzony, jego działanie obejmie dopiero nowego prezydenta, którego wybierzemy w 2017 roku. Na razie jeszcze nie wiadomo, czy Miloš Zeman wystawi swoją kandydaturę na drugą kadencję.