Jaki naród jest najbardziej uczciwy? To zależy, jak na to spojrzeć...

Nad brytyjskimi uczonymi zwykło się żartować. I niepotrzebnie. Czasem bowiem udaje im się skłonić nas do refleksji. W każdym razie, jeden z ich eksperymentów daje prawdziwą pożywkę do myślenia.

W Wielkiej Brytanii określili, jakie narody można uznać za uczciwe, a jakie uczciwymi nazwać trudno. Ekonomista David Hugh-Jones z Uniwersytetu Wschodniej Anglii przeprowadził eksperyment i określił, dla kogo pieniądze nie śmierdzą. Doszedł do wniosku, że najmniej uczciwi są Chińczycy, a Brytyjczycy, na odwrót, uznani zostali za najbardziej poprawnych i akuratnych,

Anglicy trafiają na pierwsze miejsce w rankingu wymyślonym przez brytyjskiego uczonego. Przypadek? W zasadzie — tak. Badanie przeprowadzono zdalnie i sami ankietowani, własnym zachowaniem, potwierdzali, czy należą do osób uczciwych, czy też do krętaczy.

W badaniu wzięło udział zaledwie 1500 chętnych z 15 krajów. Dano im do rozwiązania dwa testy. W pierwszym mieli za zadanie podrzucać monetę i zapisywać wyniki. Za „reszkę" uczestnik otrzymywał 5 dolarów, a za „orła" — tylko 3 dolary. Teoretycznie, przy dostatecznie dużej ilości podejść, ilość odnotowanych „reszek" i „orłów" powinna być porównywalna. Pieniądze to jednak znakomity bodziec dla krętactwa i kanciarstwa. Ci, którzy napisali w ankiecie, że znacznie częściej wypadała im „reszka" otrzymali więcej pieniędzy. Ale też otrzymali tytuł najmniej uczciwych.

Drugi eksperyment nie był tak ładny, ale podziałał z równą siłą. Wszystkim chętnym zaproponowano banalny test, składający się z wielu pytań. Postawiono jeden warunek: odpowiedzi miały być samodzielne, bez podpierania się Internetem. Tak jak poprzednim razem, nie było żadnej kontroli nad ankietowanymi. Pytania były w większości swej prościutkie, ale były też podchwytliwe, jak na przykład data urodzenia Claude'a Debussy. Normalny człowiek raczej  nie mógł znać na nie odpowiedzi. Ale już dla wyszukiwarek takich jak Google i Yandex, takie pytania nie stanowiły problemu. Na wszystkich, którzy odpowiedzieli pozytywnie na jedno choć tego typu pytanie, zostali wpisani na czarną listę. Można było jeszcze usprawiedliwić te osoby, które dobrze odpowiedziały na jedno takie pytanie. No ale jeśli uczestnik znał odpowiedź na wszystkie tego typu pytania, to bez wątpienia nie grał czysto. A propos, i tu, za każdą prawidłową odpowiedź należała się nieduża nagroda.

Jeśli wierzyć rezultatom, Rosjanie okazali się nie tak najgorsi, zajmując honorowe 6 miejsce. A Chińczycy po prostu wpadli. Przytłaczająca ich większość — aż 70% — postanowili oszukać organizatorów testu. Brytyjczycy, na odwrót, wypadli najlepiej. Wniosek, jaki płynie z badań jest w pełni przewidywalny: im wyższy poziom życia, tym ludzie są uczciwsi. W każdym razie, skromne nagrody obiecane przez organizatorów nie zdołały zachwiać ich uczciwością. Tym samym, brytyjski uczony raz jeszcze potwierdził znaną już ze wszech czasów prawdę: pociąg do pieniędzy demoralizuje ludzi. W szczególności tych, którzy mają ich mało. Kiedy jednak mają ich więcej, to stają się jak gdyby uczciwsi. W każdym razie „brukać się" dla takich pieniędzy już nie będą.

Macie więc naukowe potwierdzenie tego, że początkowe stadium gromadzenia kapitału jest zawsze jak najbardziej szpetne i brudne. Jakbyśmy już wcześniej tego nie wiedzieli….

Autor: Władimir Sołowiow