Co będzie z gazem po piątkowym puczu?

Nieudana próba przewrotu wojskowego w Turcji wywołała cały szereg pytań odnośnie stabilności i klimatu inwestycyjnego w kraju. Jednym z przedmiotów dyskusji stały się perspektywy dostaw gazu do Turcji i przez tureckie terytorium.

Niektórzy eksperci sądzą, że pucz może podnieść szanse realizacji zamrożonego projektu Gazociągu Tureckiego.

Turcja jest uzależniona od dostaw gazu, bez których nie zaspokoi krajowego zapotrzebowania na surowiec. W dostawach gazu do Turcji biorą udział cztery gazociągi:

— gazociąg o rocznej przepustowości 15 mld m³, który idzie przez terytorium Ukrainy i który Rosja chce zamknąć do końca 2019 roku;

— gazociąg „Błękitny Potok" o takiej samej przepustowości, który idzie dnem Morza Czarnego z Rosji;

— system gazociągowy biorący początek w Azerbejdżanie o dwukrotnie mniejszej przepustowości;

— gazociąg, którym dostarczany jest irański gaz i który przechodzi przez turecką granicę niedaleko miasta Doğubayazıt. Jego roczna przepustowość wynosi 10 mld m³.

Przypomnijmy, że gazociągi z Azerbejdżanu i Iranu padły celem kurdyjskich sił zbrojnych latem ubiegłego roku, w czasie konfliktu między Kurdami i tureckim rządem. Gazociągom tym należy się więc zwiększona uwaga.

Ponadto Turcja opracowuje jeszcze jeden projekt — Gazociągu Transanatolijskiego (TANAP) o długości 1850 km, który z początku ma zaopatrywać rynek wewnętrzny, a bliżej 2020 roku, także kraje europejskie tranzytem przez tureckie terytorium. Ogłoszono też przetarg na budowę gazociągu z Iraku Północnego.

Projekt TANAP jest zbyt perspektywiczny, aby ktoś był w stanie wstrzymać jego realizację. Ale już perspektywa gazowego przymierza z irackim Kurdystanem jest wielce wątpliwa. Służby bezpieczeństwa Turcji: wojsko, powietrzne siły zbrojne i żandarmeria znajdują się od dwóch lat w stanie ostrego konfliktu z Partią Pracujących Kurdystanu, skupioną na południowym wschodzie Turcji i w co poniektórych północnych rejonach Iraku.   

Otwarta pozostaje jak na razie kwestia tego, do czego może doprowadzić zwieńczony niepowodzeniem piątkowy pucz: czy osłabi zdolność sił zbrojnych do prowadzenia tej wojny, czy raczej podkopie zaufanie rządu do sił zbrojnych? Tego dowiemy się z czaem.

Na kilka godzin przed piątkowym buntem premier Binali Yildirim oświadczył, że turecki rząd opowiada się za powrotem do projektu „Gazociągu Tureckiego" przez Morze Czarne, zamrożonego po tym jak w listopadzie ubiegłego roku Turcja zestrzeliła nad turecko-syryjską granicą rosyjski bombowiec.

„Rosja i Turcja muszą powrócić do projektów budowy Gazociągu Tureckiego i elektrowni atomowej w Akkuyu. Turcja musi skoncentrować swoje wysiłki na przyciągnięciu rosyjskich turystów na tureckie kurorty, a także tureckich obywateli do Rosji" — oświadczył w piątek Yildirim.

Po oficjalnych przeprosinach Erdogana za strącony w zeszłym roku rosyjski bombowiec Rosja potwierdziła chęć powrotu do projektu gazociągu.

Pierwszy zastępca naczelnika departamentu finansowo-gospodarczego „Gazpromu" Igor Szatałow oświadczył już 27 czerwca: „Co się tyczy Gazociągu Tureckiego, od samego początku projekt był dostatecznie głęboko i poważnie opracowany. Wartość czterech nitek była oszacowana na 11,4 mld rubli. Istnieje też wariant z dwiema nitkami. Gotowość sfinansowania projektu jest bardzo wysoka".

Na dany moment analitycy wykazują ostrożność w swoich prognozach, choć wielu zauważa, że istnieje wysokie prawdopodobieństwa budowy co najmniej dwóch nitek o przepustowości 31,5 mld m³ rocznie. Połowa gazu ma zaspokoić krajowe potrzeby, a druga połowa ma być skierowana do Bułgarii, Grecji i Włoch. Perspektywa budowy czterech nitek rysuje się jak na razie bardzo mgliście.