Aleksander Gruszko: O relacjach Rosji i NATO (wywiad na wyłączność)

O problemach i perspektywach rozwoju stosunków między NATO i Rosją opowiedział na antenie radia Sputnik stały przedstawiciel Federacji Rosyjskiej przy NATO Aleksander Gruszko. Przedstawiamy Państwa uwadze fragmenty z wywiadu na wyłączność.

—  Jak w Pana ocenie zmieniły się w ciągu tego roku relacje między Rosją i NATO? Czy uległy dalszemu zaostrzeniu, czy może znajdują się na tym samym poziomie?

— Ciężko mówić o zmianach jakościowych w relacjach między Rosją i NATO. Cały rok obserwowaliśmy, jak NATO przystosowuje swój potencjał wojskowy, motywując to koniecznością odpierania zagrożeń ze wszystkich stron. Ale wszystkim wiadomo, że celem tych działań jest stworzenie bazy wypadowej wymierzonej w nasz kraj. To istotny faktor, który wpływa na samą naturę relacji między Rosją i NATO.

Ale zagrożenia dla bezpieczeństwa zarówno Rosji jak i NATO nigdzie się nie ulotniły. Rosja opowiada się konsekwentnie za utworzeniem prawdziwie kolektywnej koalicji do walki z terroryzmem oraz za zwiększaniem współpracy w walce z nowymi wyzwaniami.

Jednocześnie doszło do konkretnych zmian. W tym roku miały miejsce trzy posiedzenia Rady Rosja-NATO, dialog stał się bardziej merytoryczny. To ważne przy wymianie ocen na temat sytuacji wojskowo-politycznej w Europie, Afganistanie i innych regionach, od której zależą interesy bezpieczeństwa państw członkowskich Rady.

W tym roku przywrócone zostały kontakty na wysokim szczeblu wojskowym. Przywrócono praktykę informowania o najbardziej znaczących przedsięwzięciach wojskowych, przede wszystkim ćwiczeniach.

Państwa NATO stale podkreślają, jak ważne jest podejmowanie działań, które pozwalałyby unikać niebezpiecznych incydentów i niewłaściwej interpretacji zamiarów względem siebie. Jeśli mówić o zapobieganiu incydentom wojskowym, to nie można się obejść bez normalnego dialogu między wojskowymi. Ogromna ilość kwestii wojskowo-technicznych wymaga bezpośredniego zaangażowania specjalistów, ekspertów. Tylko systemowe podejście do tego złożonego zestawu problemów pozwoli iść we właściwym kierunku. Dziś NATO nie jest na to gotowe.

—  Jakie kwestie najbardziej dzielą Rosję i NATO na dany moment?

— NATO zajmuje się dzisiaj umacnianiem wschodniej „flanki". Europa Środkowa i Południowo-Wschodnia gości na swoim terytorium coraz więcej pododdziałów, sprzętu i broni. Przerzucane są tutaj wielonarodowe bataliony zgrupowania narodowych sił zbrojnych USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Kanady. Komórki sztabowe obecne są w Rumunii i Polsce.

To oczywiście pogarsza sytuację w sferze bezpieczeństwa nie tylko w regionie, ale też w całej Europie. Proces umacniania wschodniej flanki wymaga ideologicznej pożywki, dlatego powstają coraz to nowe mity na temat wrogiego stosunku Rosji. Apoteozą tych wymyślonych historii stała się kampania wokół rosyjsko-białoruskich ćwiczeń Zapad-2017. Cała ta histeria była potrzebna do tego, żeby raz jeszcze dowieść konieczność rozmieszczenia na terytorium państw bałtyckich i Polski dodatkowych kontyngentów wojskowych i sprzętu wojskowego państw NATO.

Ta kampania prowadzona jest też po to, żeby dowieść „słuszność decyzji" o konieczności zwiększenia wydatków wojskowych członków Sojuszu do 2% PKB. Wiadomo, że korzysta na tym amerykański przemysł zbrojeniowy, zacierający ręce na myśl o nowych zamówieniach, które już płyną wartkim strumieniem.

—  Sytuacja na Półwyspie Koreańskim stała się jednym z głównych tematów na spotkaniu szefów MSZ państw członkowskich NATO. Czy Sojusz podejmuje jakiekolwiek działania mające na celu uregulowanie konfliktu?

— Sojusz nie odgrywa żadnej roli w kwestii KRLD. Problem atomowy Półwyspu Koreańskiego pozostaje ogromnym wyzwaniem zarówno dla nas, jak i dla NATO. Zdecydowanie potępiamy próby nuklearne Pjongjangu i testy rakietowe przeprowadzane z naruszeniem rezolucji RB ONZ. Wychodzimy z założenia, że problem może zostać uregulowany wyłączenie drogą polityczno-dyplomatyczną. Nasze stanowisko podziela większość państw NATO.

Poparliśmy sankcje uchwalone przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. Ale sankcje to nie panaceum, musimy podążać drogą aktywnego dialogu, szukać skutecznych rozwiązań na torach politycznych. Rosja i Chiny przedstawiły wspólną mapę drogową uregulowania sytuacji. Nasz plan zakłada, że na pierwszym etapie Pjongjang wstrzyma się od nowych testów, a USA i Korea Południowa wstrzymają albo co najmniej zmniejszą skalę wspólnych ćwiczeń wojskowych w pobliżu północnokoreańskich granic. Sądząc po ostatnich oświadczeniach sekretarza generalnego NATO, Sojusz popiera takie stanowisko.

— Czy Rosja może zostać w przyszłości kluczowym partnerem NATO w kwestii uregulowania sytuacji w Afganistanie?

— NATO jest już w Afganistanie od 16 lat, rozmieszczono tam 140 tys. osób, a jakie są rezultaty wszyscy wiedzą. Rozwiązanie problemów Afganistanu może być tylko polityczne,  (obecnie — red.) przechodzi ono w sferę odpowiedzialności i współpracy władz regionalnych.

Należy zdawać sobie sprawę z tego, że sytuacja w kraju w dalszym ciągu się pogarsza, co przyznają również sami członkowie sojuszu. Jak wiadomo,  terytorium, które kontrolują wojska Afganistanu się zmniejsza, Państwo Islamskie pojawiło się na północy kraju, pogarsza się stan bezpieczeństwa w ogóle. Katastrofalna jest również sytuacja z narkotykami.

Paradoks polega na tym, że mówiąc o tym, że nie wolno dopuścić do tego, aby Afganistan zmienił się w bezpieczną przystań dla organizacji terrorystycznych, NATO zerwało z nami całą współpracę praktyczną. Regularnie wymienialiśmy się informacjami na temat zagrożeń terrorystycznych w Afganistanie i różnych organizacji. Wszystko to należy już do przeszłości. Jeśli NATO rzeczywiście chce wnieść swój wkład w stabilizację sytuacji w kraju, w formowanie procesu pokojowego, to powinno zrewidować te decyzje, które zostały podjęte wcześniej i które trudno jest nazwać inaczej, niż „wystrzałem we własną stopę".

— Czy są sfery, w których stanowiska Rosji i NATO się pokrywają, jak na przykład walka z terroryzmem? Jakie są szanse na wznowienie wspólnych projektów?

— My niczego nie przerywaliśmy. Obecnie nasze poglądy na temat bezpieczeństwa różnią się od stanowiska NATO. Tak naprawdę narzuca się  nam pewną rywalizację militarną w centrum Europy. Jesteśmy przekonani, że prawdziwe bezpieczeństwo może zostać zapewnione tylko dzięki wspólnym wysiłkom. NATO zajmuje się wymyślaniem wrogów i sposobów jego neutralizacji. Jest to bardzo odległe od realnych wyzwań i zagrożeń.

Jeśli spojrzeć na sytuację obiektywnie, to społeczność międzynarodowa powinna znaleźć w sobie siły i przyznać, że do rozwiązania tych kwestii potrzebna jest jak najściślejsza współpraca  międzynarodowa. Prezydent Rosji Władimir Putin występując na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ zaproponował utworzenie koalicji antyterrorystycznej.

Jesteśmy gotowi współpracować ze wszystkimi, komu naprawdę na tym zależy. Jednak tak czy inaczej taka współpraca powinna być skierowana na pokonanie terroryzmu, stabilizację sytuacji, a nie na to, aby zajmować się realizacją własnych celów geopolitycznych. Obecnie kraje NATO nie są gotowe naruszyć decyzji, które zostały podjęte na szczytach w Warszawie i Walii i zakładają rezygnację ze współpracy z Rosją.

— Konfrontacja Rosji i państw członkowskich NATO stanie się jednym z najważniejszych problemów. Taka teza została postawiona w raporcie „Priorytety w zapobieganiu konfliktom w 2018", przygotowanym przez Radę Stosunków Zagranicznych  (Council on Foreign Relations — red.) Czy zgadza się Pan z tym założeniem? Jakim widzi Pan rok 2018 z punktu widzenia stosunków Rosji i NATO?

— Wnioski Rady Stosunków Zagranicznych nie są niczym nowym. Jednak NATO jest urządzone w taki sposób, że absolutnie nie może przystosować się do nowych kryteriów bezpieczeństwa. Można to zaobserwować również dzisiaj — Sojusz Północnoatlantycki szuka potężnego wroga na Wschodzie, przed którym trzeba się bronić. Widzimy jednak, że NATO nie jest jednorodne. Są kraje, które nie chcą przeznaczać ogromnych zasobów na walkę z mitycznym zagrożeniem ze Wschodu, a wolą zajmować się prawdziwymi problemami w sferze bezpieczeństwa. Wiele z nich zdaje sobie sprawę, że bez Rosji nie da się ich przezwyciężyć.

Kiedy mowa jest o rozwiązywaniu konkretnych problemów, wiele krajów z nami współpracuje. Nie narzekamy na brak partnerów, gotowych do współpracy na równoprawnych i uczciwych zasadach. Ostatecznie zdrowy rozsądek powinien zwyciężyć. Głównym zadaniem na dzień dzisiejszy jest połączenie wysiłków w walce ze wspólnymi zagrożeniami. My jesteśmy na to gotowi.