Genetycy odkryli zagadkę mumii "dwóch braci" ze starożytnego Egiptu

Odtworzone DNA dwóch staroegipskich mumii znalezionych w okolicach Kairu na początku XX wieku pomogło naukowcom odkryć ich genealogię i wyjaśnić, że byli braćmi – rodzonymi lub przyrodnimi – głosi artykuł opublikowany w piśmie "JAS: Reports".

"Musieliśmy przejść długą i ciernistą drogę do rozwiązania tej zagadki, i dopiero teraz udało się nam dać odpowiedź na pytanie, które męczyło egiptologów od ponad stu lat. Jestem bardzo wdzięczna, że udało mi się wnieść choćby niewielki wkład w rozwikłanie tej tajemnicy, i jestem przekonana, że ci bracia doceniliby nasze wysiłki"  - powiedziała Konstantina Drosou z Uniwersytetu w Manchester (Wielka Brytania). 

Słynne mumie dwóch braci, Khnum-Nakhta i Nakht-Ankha, zostały znalezione w 1907 roku przez zespół brytyjskich archeologów i pracowników przeprowadzających wykopaliska na starożytnym cmentarzu z czasów XII dynastii faraonów, mieszczącym się we wsi Deir Rifech, 200 km od Kairu. 

Sarkofagi tych mumii były pokryte hieroglifami, świadczącymi o tym,  że obaj byli wysokiej rangi urzędnikami, "dziećmi gubernatora" i kapłanami boga Chnuma. Sądząc na podstawie napisów, ich matką była ta sama kobieta, nosząca imię Chnum-aa, co przywiodło odkrywców mumii do stwierdzenia, że byli braćmi. 

Po tym, jak sarkofagi zostały przewiezione do Manchesteru i zostały otwarte, naukowcy odkryli, że szkielety mumii były mało podobne do siebie. To skłoniło wielu egiptologów do przypuszczeia, że Khnum-Nakht i Nakht-Ankh nie byli braćmi rodzonymi, a jedynie nazwanymi: jeden z nich mógł zostać adoptowany lub w inny sposób przysposobiony.  Ten pomysł pasował do danych świadczących, że jeden brat był starszy od drugiego o 20 lat, co jednak wielu badaczy podważa. 

Drosou i jej zespół rozwiązali tę zagadkę odtwarzając pełne mitochondrialne DNA mumii – niewielką część genomu, który zawarty jest w mitochondriach i przekazywany jest dzieciom od matki. 

Jak pokazała analiza, Khnum-Nakht i Nakht-Ankh rzeczywiście byli braćmi po linii matki, należeli do tej samej haplogrupy  М1а1, i mieli podobny zestaw drobnych mutacji w mitochondrialnym DNA. Dziś potomkowie tej haplogrupy mieszkają na terytorium wschodniej i południowej Azji, a także Bliskiego Wschodu. 

Z drugiej strony, jak uważają naukowcy, mieli oni różnych ojców. Na korzyść tego twierdzenia przemawiają poważne różnice w strukturze poszczególnych fragmentów chromosom Y, których pełnej struktury nie udało się jednak odtworzyć. Zdaniem badaczy, możliwe są zatem dwa wariaty pokrewieństwa: Khnum-Nakht i Nakht-Ankh mogli być braćmi rodzonymi lub przyrodnimi.