„To cały tom dokumentów, całkowicie poświęconych stosunkom radziecko-niemieckim w latach przedwojennych” – powiedział przewodniczący Rosyjskiego Towarzystwa Historycznego, dyrektor Służby Wywiadu Zagranicznego Rosji Siergiej Naryszkin.
Jak wyjaśnił, dokumenty te potwierdzają, że to nie Związek Radziecki, a właśnie III Rzesza była inicjatorem podpisania umowy między państwami, w jakiej podzielono między innymi strefy ich wpływu.
Nie chcąc prowadzić wojny na dwa fronty, Niemcy poszły na bezprecedensowe ustępstwa, aby zagwarantować sobie radziecką neutralność w polskiej kampanii – dodał Naryszkin.
Według niego radzieckie władze pod koniec lat 30. zdawały sobie sprawę z prawdziwych celów zachodnich rządów, liczących na udobruchanie Hitlera, a także zamiarów Niemiec, by ostatecznie rozpocząć wojnę z ZSRR.
Świadczy o tym wiele zachowanych dokumentów, w tym zdobyte przez radziecki wywiad zagraniczny – podkreślił Naryszkin.
Dla ZSRR podpisanie paktu z Niemcami było decyzją pod przymusem – dodał.
„W stabilny pokój z agresorem władze naszego kraju oczywiście nie wierzyły” – powiedział historyk.
23 sierpnia 1939 roku Związek Radziecki i Niemcy podpisały w Moskwie pakt o nieagresji. Jego treść nie była sprzeczna z normami prawa międzynarodowego i praktyką traktatową państw, przyjętą dla takich regulacji.
Równolegle z umową podpisano tajny protokół dodatkowy, zawierający rozdział stref interesów Związku Radzieckiego i Niemiec. Łotwa, Litwa, Estonia, Zachodnia Białoruś, Zachodnia Ukraina i Besarabia weszły do strefy wpływów ZSRR. W ten sposób europejska granica ZSRR została przeniesiona daleko na zachód.
Zdaniem historyków wojennych dokument pozwolił Związkowi Radzieckiemu zyskać na czasie, aby przygotować się do wojny, wzmocnić przemysł zbrojeniowy i zwiększyć liczebność Armii Czerwonej. Oprócz tego po wybuchu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej wojska hitlerowskie były zmuszone atakować z o wiele bardziej oddalonych terytoriów. Dzięki temu ZSRR udało się ewakuować na czas zakłady przemysłowe, a także mobilizować dodatkowo wiele dywizji, które stawiały opór Niemcom pod Moskwą i Leningradem.