Zeman dopuszcza odwołanie wizyty w Moskwie z powodu oceny wydarzeń z 1968 roku

Prezydent Czech nazwał „absolutną bezczelnością” reakcję MSZ Rosji na ustawę ustanawiającą 21 sierpnia Dniem Pamięci Ofiar Inwazji i Okupacji Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego.

Prezydent Czech Miloš Zeman może odwołać swój udział w uroczystościach poświęconych 75. rocznicy zwycięstwa w II wojnie światowej w maju 2020 roku z powodu rosyjskiego podejścia do oceny wprowadzenia wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji w sierpniu 1968 roku. Wypowiedział się on na ten temat w piątkowym wywiadzie dla „Parlamentnilisty”.

Jakiś czas temu przyjąłem zaproszenie prezydenta (Rosji Władimira – red.) Putina do udziału w uroczystościach z okazji 75. rocznicy zwycięstwa, ale teraz zastanawiam się nad tym, czy w ogóle pojechać, a może – i tak chyba zrobię - pojechać i powiedzieć Rosjanom: co jeśli przerzucilibyście kartę (historii) i przestali wspominać o rocznicy (zwycięstwa)?

– powiedział Zeman.

Taką reakcję czeskiego prezydenta wywołał komentarz MSZ Rosji z 18 grudnia, w którym mowa jest o tym, że niedawno przyjęta w Czechach ustawa ustanawiającą 21 sierpnia Dniem Pamięci Ofiar Inwazji i Okupacji Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego raczej nie będzie sprzyjać udanej współpracy między obu krajami. Rosyjscy dyplomaci stwierdzili, że wiadomość o zatwierdzeniu ustawy była dla nich „wielkim rozczarowaniem”, bo takie podejście jest sprzeczne z umowami z 1993 roku, w których strony zadeklarowały chęć „oddzielanie grubą linią totalitarnej przeszłości”.

Zdaniem Zemana reakcja rosyjskiego MSZ na tą ustawę jest „absolutną bezczelnością”. Prezydent Czech podpisał ją 13 grudnia.

Komentarz rosyjskiego MSZ wywołał ostrą reakcję czeskiego resortu polityki zagranicznej. Jak powiedział 19 grudnia czeski minister spraw zagranicznych Tomáš Petříček, Czechy to suwerenne państwo, które ma prawo do czczenia pamięci ofiar inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Minister zamierza na początku przyszłego roku spotkać się z ambasadorem Rosji w Czechach Aleksandrem Zmiejewskim.

Czescy historycy szacują, że w czasie pobytu wojsk radzieckich w Czechosłowacji od sierpnia 1968 roku do połowy 1991 roku zginęło 406 obywateli tego państwa. Z kolei rosyjscy historycy mówią o 12 zabitych radzieckich żołnierzach tylko w pierwszym miesiącu po wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do tego kraju.

Inicjatywa o ustanowieniu Dnia Pamięci Ofiar Inwazji 1968 r. i Okupacji 21 sierpnia pojawiła się w czerwcu po debatach parlamentarnych nad ustawą „O objęciu statusem weterana działań zbrojnych żołnierzy Sił Zbrojnych ZSRR, który znaleźli się w Czechosłowacji w sierpniu 1968 r. w szeregach wojsk Układu Warszawskiego”. Jej autorem jest Partia Komunistyczna Rosji. Komuniści zwrócili się do deputowanych Dumy Państwowej o przyjęcie tej ustawy. Jednak plenum nie zatwierdziło tej propozycji.