Rok świni: globalna epidemia może pozbawić świat mięsa

Największa epidemia afrykańskiego pomoru świń w historii zniszczyła jedną czwartą pogłowia świń na świecie, a niektóre kraje już teraz borykają się z poważnymi niedoborami mięsa.

Chiny najbardziej ucierpiały z powodu afrykańskiego pomoru świń (ASF). W 2018 roku w chińskich gospodarstwach było ponad 435 milionów świń (dla porównania w Stanach Zjednoczonych – tylko 73 miliony). Pozostało – według analityków Rabobanku – tylko 175 milionów.

Epidemia dotknęła pięćdziesiąt krajów – wirus ASF szaleje m.in. w Korei Północnej, Wietnamie, Laosie, Kambodży, Birmie i na Filipinach. Ogniska ASF odnotowano w Europie – w Belgii, Bułgarii, na Węgrzech, na Łotwie, w Polsce, Rumunii i na Ukrainie. W Rosji, gdzie ASF prawdopodobnie przybył z Chin wraz z zainfekowanymi dzikami, w ostatnich miesiącach wykryto ponad sześćdziesiąt przypadków ASF we wschodniej części kraju, w obwodzie amurskim.

Zaczyna brakować mięsa

ASF zmienia się z problemu weterynaryjnego w ekonomiczny. Po pierwsze, rolnicy ponoszą ogromne straty. W Chinach bezpośrednie straty wywołane epidemią szacuje się na około bilion juanów (140 miliardów dolarów).

Po drugie, z powodu niedoboru drożeje mięso. W Chinach ceny wieprzowiny tylko w grudniu wzrosły o osiem procent (96 procent w skali roku), a inflacja osiągnęła najwyższy poziom od ośmiu lat – 4,5 procent w skali rocznej.

Ponieważ wieprzowina stanowi około 70 procent całkowitego spożycia mięsa w Chinach, stwarza to ogromne trudności. W chińskich sieciach społecznościowych aktywnie dyskutuje się o tym, na które uroczystości wieprzowina będzie najlepszym prezentem, a banki wabią nowych klientów obietnicami, że dadzą w prezencie kawałek bekonu – i to działa.

Mafia się budzi

Gwałtowny skok cen wieprzowiny przyciągnął uwagę chińskiej mafii – triady. Przestępcy rozpowszechniają pogłoski o wybuchu epidemii afrykańskiego pomoru świń na pewnym obszarze, a nawet podrzucają martwe świnie na pobocza, aby rolnicy w to uwierzyli. A potem kupują mięso po niskiej cenie.
Albo inna opcja – mafia może rozrzucać z dronów zarażoną karmę, skupywać za bezcen mięso martwych zwierząt, a następnie na podstawie fałszywych certyfikatów kwarantanny wywozić je na obszary jeszcze nie dotknięte epidemią i tam je sprzedawać.

Według niektórych szacunków opłacalność takich operacji wynosi do 500 dolarów za świnię. A mówimy o tysiącach i dziesiątkach tysięcy zwierząt.

Ostatnia nadzieja

Eksperci nie wiedzą, kiedy zakończy się obecna epidemia ASF, ale zgadzają się co do tego, że nie nastąpi to wkrótce. „Nie należy się spodziewać zmiany sytuacji za rok lub dwa” – twierdzą analitycy Rabobanku.

Ich zdaniem chorobę uda się pokonać w okresie czterech do sześciu lat po wynalezieniu szczepionki na ASF. Ale nie ma jeszcze szczepionki i nie wiadomo, czy zostanie ona wynaleziona. W każdym razie, zanim pojawi się lek, Chiny mogą stracić co najmniej 70 procent populacji świń, a świat jako całość – około połowy.

Szansa dla Ameryki i Europy

Kraje najbardziej dotknięte epidemią są zmuszone do zwiększenia importu mięsa – z niedotkniętych ASF Ameryki Północnej i Południowej, a także z Europy. Według chińskiej służby celnej w ubiegłym roku importowano do Chin 1,32 mln ton wieprzowiny, półtora razy więcej niż w 2018 roku.

Eksperci uważają, że złagodzenie pozycji Pekinu w sporze handlowym z Waszyngtonem wynika również w dużej mierze z epidemii ASF. Stany Zjednoczone były głównym dostawcą wieprzowiny do ChRL, a teraz Chiny ponownie zwiększają zakupy, co administracja Trumpa uznała za gotowość do kompromisu.

Jednocześnie Pekin zwiększa zakupy w Brazylii i rozważa możliwość nabycia mięsa w Rosji, która zajmuje szóste miejsce na świecie pod względem produkcji wieprzowiny. Wietnam, który stracił prawie jedną czwartą swojego pogłowia z powodu ASF, ogłosił o rozpoczęciu dostaw z Rosji pod koniec listopada. Kraj spodziewa się rocznego deficytu w wysokości 200-300 tysięcy ton – dobre perspektywy dla rosyjskich producentów.

Według szacunków rosyjskiego Narodowego Związku Hodowców Świni, w 2020 roku eksport produktów wieprzowych wzrośnie o dziesięć procent, nawet jeśli Chiny nie otworzą swojego rynku dla Rosji. Do 2025 roku realistyczne jest cztero lub pięciokrotne zwiększenie dostaw zagranicznych.