Niskokaloryczna, ketogeniczna czy śródziemnomorska: która dieta jest najbardziej skuteczna?

Odpowiednio dobrana dieta nie tylko pomaga schudnąć, ale także przyczynia się do remisji cukrzycy, poprawia czynność serca, ratuje przed depresją, a nawet wydłuża życie. Ale, jak wykazały eksperymenty, skuteczność większości systemów żywnościowych spada po roku.

Odżywcze panaceum

Według kilku badań zwykła niskokaloryczna dieta szybko poprawia stan pacjentów z cukrzycą typu 2. W 2017 roku zaproponowano grupie ochotników ograniczenie dziennej normy spożycia do 850 kilokalorii. Nie tylko schudli, ale obniżył im się poziom glukozy we krwi. U wszystkich unormował się metabolizm węglowodanów w organizmie.

Średnio po pół roku każdy uczestnik eksperymentu stracił około dziesięciu kilogramów. Ci, którzy pozbyli się 15 kilogramów, mieli remisję.

Podobne dane uzyskali amerykańscy, japońscy i chińscy naukowcy, którzy obserwowali szczury z cukrzycą. W swoich eksperymentach zmniejszenie dziennego spożycia kalorii przez trzy dni znacznie osłabiło objawy podstępnej choroby u gryzoni.

Ponadto wydaje się, że dieta niskokaloryczna znacznie wydłuża życie wielu zwierząt, w tym małp rezusów, które są anatomicznie i fizjologicznie zbliżone do ludzi.

Izraelscy naukowcy doszli do wniosku, że dieta śródziemnomorska jest skuteczna w walce z chorobami układu krążenia. Wysoka zawartość świeżych owoców, warzyw, orzechów, oliwy z oliwek i produktów mlecznych w diecie nie prowadzi do zauważalnej utraty wagi, ale zmniejsza ilość tłuszczu w wątrobie, sercu i trzustce. Trzymanie się tej diety przez co najmniej sześć miesięcy znacznie zmniejsza ryzyko depresji, a nawet spowalnia proces starzenia się u osób starszych.

Wysokotłuszczowy, niskowęglowodanowy system przyjmowania posiłków, tak zwana dieta ketogeniczna, zapewnia naturalną ochronę przed infekcją jako bonus do utraty wagi. Myszy, które naukowcy karmili zgodnie z tymi zasadami, częściej przeżywały i traciły na wadze po śmiertelnej dawce wirusa grypy. W kolejnym eksperymencie w 2019 roku ciężarne samice karmione według diety ketogenicznej urodziły bardziej bystre potomstwo niż ich krewniacy, którzy jedli jak zwykle.

Szybciej schudnąć

Jeśli chodzi o bezpośrednią utratę wagi, to zgodnie z analizą pracowników Harvardzkiej Szkoły Medycznej (USA) diety o niskiej zawartości tłuszczu są mniej skuteczne. Wniosku dokonano na podstawie 53 badań przeprowadzonych w latach 1960–2015 z udziałem łącznie ponad 68 tysięcy osób.

Eksperci szacują, że każdy ochotnik zrzucił około czterech kilogramów rocznie. Jednak ludzie, którzy byli na diecie niskowęglowodanowej, średnio tracili kilogram więcej niż ci, którzy ograniczyli tłuszcze.

Według naukowców z Uniwersytetu Stanforda (USA) diety o niskiej zawartości zarówno tłuszczu, jak i węglowodanów są równie przydatne w walce z nadwagą. Naukowcy obserwowali sześciuset ochotników o wysokim wskaźniku masy ciała – niektórzy ograniczali spożycie węglowodanów, inni – tłuszczów. Jednocześnie dzienny poziom kalorii był taki sam dla wszystkich.

Dwanaście miesięcy później okazało się, że zwolennicy diety niskowęglowodanowej średnio szybciej chudli. Jednak różnica w rocznej utracie masy ciała między nimi a osobami na diecie niskotłuszczowej nie była znacząca – sześć kilogramów w porównaniu z 5,3 kilograma. Zatem, aby pozbyć się nadwagi, oba systemy żywienia są równie przydatne. Co więcej, nie ma na to wpływu ani genotyp, który determinuje skuteczność metabolizmu tłuszczów lub węglowodanów, ani początkowy poziom wydzielania insuliny.

Nie więcej niż rok

Grupa specjalistów z USA, Kanady i Chin uważa, że wszystkie popularne obecnie diety pomagają pozbyć się dodatkowych kilogramów i poprawić zdrowie serca i naczyń krwionośnych. Jednak korzystny efekt trwa nie dłużej niż rok.

Pod nadzorem było prawie 22 tysiące pacjentów cierpiących na otyłość. Przez sześć miesięcy stosowali jedną z 14 najbardziej znanych diet, które składają się z trzech grup: niskowęglowodanowej (na przykład dieta Atkinsa), niskiej zawartości tłuszczu (dieta Ornisa) i zbilansowanej (w szczególności śródziemnomorska).

W rezultacie uczestnicy badań, niezależnie od wybranego systemu żywienia, tracili około czterech kilogramów w ciągu sześciu miesięcy. To prawda, że w dietach zrównoważonych efekt był mniej wyraźny – nieco ponad trzy kilogramy w porównaniu z 4,5 kilograma. Ale ciśnienie krwi i stężenie cholesterolu u wszystkich spadło mniej więcej tak samo.

Jednak tym razem naukowcy zebrali informacje o zdrowiu ochotników po zakończeniu eksperymentów. Okazało się, że po roku większość diet przestała działać. Utrata masy ciała zwolniła, a stan układu sercowo-naczyniowego powrócił do pierwotnych wartości. Jedynym wyjątkiem jest dieta śródziemnomorska. Jej korzystny wpływ na serce i naczynia krwionośne rok później wciąż się utrzymywał.