Ustalono związek między kolorem włosów a długością życia. Co to oznacza?

Japońscy naukowcy odkryli, że żywotność gatunku zależy od tego, ile wariantów ubarwienia występuje w jego obrębie. Im większa różnorodność kolorów, tym lepiej. Dotyczy to nie tylko owadów i ptaków, ale również ssaków, m.in. ludzi.

Tajemnica przetrwania

W 2016 roku międzynarodowy zespół naukowców po przeanalizowaniu informacji o ponad dziesięciu tysiącach gatunków ptaków, ustalił związek między różnorodnością ich ubarwienia a prawdopodobieństwem wyginięcia gatunku. Osobniki o różnym ubarwieniu – a od tego zależą strategia polowania, ochrona przed drapieżnikami i relacje z płcią przeciwną – wybierają z reguły różne nisze ekologiczne. Im szersze są te możliwości, tym mniejsze ryzyko wyginięcia.

Zdaniem autorów badania kolor upierzenia stanowi rodzaj ochrony przed gwałtowną i nieprzewidywalną zmianą warunków życia. Co prawda, dlaczego jest to możliwe w obrębie jednego gatunku, naukowcy wtedy nie ustalili.

Trzy lata później japońscy biolodzy, opierając się na ogromnym zbiorze danych dotyczących owadów i kręgowców, zasugerowali, że zasada ta dotyczy większości zwierząt na naszej planecie. W sumie naukowcy przeanalizowali informacje na temat 93 gatunków ważek, 83 gatunków motyli, 71 gatunków ryb, 73 – płazów, 156 – gadów, 145 – ptaków i 155 – ssaków. Oprócz różnorodności kolorów, badacze zwrócili uwagę na rozrzut warunków klimatycznych, w których żyją zwierzęta, oraz ich liczebność.

Okazało się, że im więcej wariantów kolorystycznych sierści, łusek lub upierzenia w obrębie jednego gatunku, tym szerzej jest on reprezentowany na planecie i tym mniejsze ryzyko jego wyginięcia. Różne ubarwienie pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów i lepsze przeciwstawienie się niekorzystnym czynnikom, twierdzą autorzy badania.

Agresja w kolorze

Międzynarodowy zespół naukowców twierdzi, że pojawienie i utrwalenie się różnych barw w obrębie jednego gatunku czasami jest możliwe ze względu na rolę ochronną, jaką zapewniają one osobnikom o bardziej popularnym ubarwieniu. Przynajmniej takie wyjaśnienie wydaje się w pełni prawdopodobne w przypadku żab drzewołazów Dendrobates tinctorius, zamieszkujących lasy Ameryki Południowej.

Płazy te są bardzo toksyczne. Posiadają na plecach jaskrawożółte lub błękitne plamy, ostrzegające ptaki, aby ich nie zaczepiały. Są jednak osobniki, raczej mało liczne, ze spokojniejszymi białymi oznaczeniami, które nie przypominają ostrzegawczego ubarwienia. Teoretycznie są gorzej chronione i powinny zostać odrzucone przez dobór naturalny. Tak się jednak nie dzieje.

Biolodzy po serii eksperymentów doszli do wniosku, że żółte żabki ze swoim toksycznym ubarwieniem chronią nie tylko siebie, ale też rzadziej spotykane białe osobniki. Ptaki obawiają się ich na równi z żółtymi. Właśnie dlatego zwierzęta o takim nietypowym ubarwieniu występują w populacji.

Często kolor skóry, sierści lub piór zależy od wielu genów, z których każdy może kontrolować inne, niezwiązane ze sobą procesy w organizmie, na przykład charakter, stan zdrowia. Wiadomo więc, że agresywność małych drzewołazów z gatunku Oophaga pumilio zależy od koloru.

Są to terytorialne płazy, które potrafią chronić swój obszar występowania. Gdy naukowcy umieścili w wolierach żaby innych gatunków, czerwone osobniki mocniej potrząsały łapkami oraz popychały rywali. Częściej niż ich zieloni krewni wygrywały walki i wypędzały nieproszonych gości.

Wcześniej naukowcy udowodnili, że kolor sierści kotów domowych może również wskazywać na ich poziom agresywności wobec ludzi. Trójkolorowe, czarno-białe i szaro-białe samice okazały się najbardziej agresywne. Z kolei samce o podobnym umaszczeniu były znacznie przyjaźniej nastawione do swoich właścicieli.

Kto żyje dłużej

Australijscy naukowcy ustalili związek między stanem zdrowia a długością życia z kolorem sierści w przypadku labradorów, analizując informacje o 30 tys. osobników. Czekoladowe labradory częściej chorują na zapalenie ucha środkowego i zapalenie skóry. Żyją średnio o 1,4 roku krócej niż psy o sierści w kolorze złotym i czarnym.

Okazało się, że trend ten można zaobserwować także wśród ludzi. Podczas jednego z badań naukowcy przeprowadzili ankiety wśród ponad 200 tys. ludzi i przeanalizowali ich genomy. Okazało się, że im jaśniejsze włosy, tym później dana osoba zaczyna dojrzewać i jest bardziej prawdopodobne, że dożyje późnej starości. Ponadto osoby o blond włosach i szatyni rzadziej przechodzą zawały serca, udary mózgu i chorują na cukrzycę typu 2.

Chodzi o to, że warianty genów, korelujące z okresem dojrzewania, znajdują się obok genów wpływających na kolor skóry i włosów. Oba te procesy mogą być związane ze sobą poprzez przysadkę mózgową – gruczoł w dolnej części mózgu. Jednocześnie wytwarza ona hormony, które regulują rozwój gruczołów płciowych i te, które wpływają na pigmentację.