Mąż i żona jednym ciałem? Jak lata małżeństwa odbijają się na twarzach małżonków

W latach 80. naukowcy postawili hipotezę, że po latach małżeństwa mąż i żona mogą uchodzić za brata i siostrę. Wcześniej taka wersja została potwierdzona, ale badacze z Uniwersytetu Stanforda mieli co do tego wątpliwości: według nich podobieństwo małżonków wynika z zupełnie innych czynników. Z jakich dokładnie?

Jedna twarz na dwoje

W 1987 roku badacze z Uniwersytetu Michigan (USA) poprosili ochotników o ułożenie zdjęć nieznajomych w pary. Fotografie zostały wybrane na podstawie podobieństwa zewnętrznego. Pierwsza grupa uczestników otrzymała zdjęcia młodych ludzi w roku, w którym się pobrali, a druga – po 25 latach małżeństwa.

Ci, którzy patrzyli na zdjęcia nowożeńców, częściej się mylili i udzielali tak niewielu poprawnych odpowiedzi, że badacze uznali je za przypadek.

Z kolei pary po latach małżeństwa ochotnicy zestawiali właściwie. Ustalono, że podobieństwo rysów twarzy nie jest tak uderzające, jak mimika i zmarszczki.

Naukowcy zdecydowali: jest to wystarczająca podstawa przemawiająca na korzyść hipotezy, że mąż i żona z biegiem czasu upodabniają się do siebie. Spędzając razem dużo czasu, małżonkowie nieświadomie kopiują nawzajem mimikę. Jako dowód naukowcy przytoczyli prace szwedzkiego psychologa Olafa Dimberga: w jego eksperymencie ochotnicy automatycznie uśmiechali się lub marszczyli brwi, patrząc na zdjęcia ludzi z takim wyrazem twarzy. Amerykańscy eksperci doszli do wniosku, że te same emocje, których doświadczamy podczas długiego życia razem, wpływają na naczynia krwionośne i mięśnie twarzy. W rezultacie osoba z zewnątrz, patrząc na małżonków ze stażem, odnajduje wiele cech wspólnych.

Jestem najbardziej czarujący i atrakcyjny

W 2006 roku naukowcy z Uniwersytetu Liverpoolskiego (Wielka Brytania) potwierdzili wnioski swoich amerykańskich kolegów na temat zewnętrznego podobieństwa małżonków. Co prawda, wyjaśnili to zjawisko inaczej: ich zdaniem wybieramy partnera, który jest do nas podobny.

Ochotnikom pokazano zdjęcia 320 mężczyzn i kobiet – małżeństw. Uczestnicy badania nie byli tego świadomi. Poproszono ich o podanie przybliżonego wieku osób na zdjęciach, ocenę ich atrakcyjności i znalezienie wspólnych cech.

Badani uznali za podobnych mężczyzn i kobiety, którzy są małżeństwem od kilku lat - im dłuższy staż pary, tym podobieństwo było bardziej widoczne.

Naukowcy zasugerowali, że rysy twarzy, które przypominają nasze własne, wydają się nam bardziej atrakcyjne. Dlatego podobne osoby są bardziej skłonne do zawarcia małżeństwa, a z czasem podobieństwo tylko się nasila.

Cztery lata później tę hipotezę udowodnili naukowcy z Uniwersytetu Illinois (USA). Ochotnicy przyjrzeli się zdjęciom nieznajomych płci przeciwnej, wśród których było ich własne zdjęcie zmienione przez program komputerowy – kobiety zamienił w młodych mężczyzn, a mężczyzn w kobiety. Ale ogólnie rysy twarzy pozostały takie same. Prawie wszyscy uczestnicy uznali samych siebie za najbardziej atrakcyjnych, a jeśli wśród fotografii zamiast swojego wizerunku natrafili na (również przerobione) zdjęcie matki lub ojca, to właśnie je wybierali.

Wyeliminowanie czynnika ludzkiego

Niedawno wnioski te zostały częściowo potwierdzone przez specjalistów z Uniwersytetu Stanforda. Według nich ludzie wybierają partnerów, którzy są do nich w jak największym stopniu podobni. Co prawda, z biegiem czasu podobieństwo nie zwiększa się, a w niektórych przypadkach – wręcz przeciwnie – maleje.

Naukowcy wyeliminowali czynnik ludzki i, oprócz ochotników, wykorzystali w swoich badaniach sztuczną inteligencję – algorytm rozpoznawania twarzy VGGFace2. Ich zdaniem powinno to zagwarantować bardziej obiektywne rezultaty.

Uczestnicy i program komputerowy przeanalizowali fotografie prawie tysiąca mężczyzn i kobiet pozostających w związku małżeńskim. Podobnie jak w badaniu z 1983 r. oceniali najpierw zdjęcia młodych ludzi, a następnie te same zdjęcia po 20-69 latach małżeństwa.

Eksperyment pokazał, że panna młoda i pan młody są do siebie najczęściej podobni – do takich wniosków doszli zarówno ochotnicy, jak i algorytm rozpoznawania twarzy. Jednak hipoteza, że mąż i żona na przestrzeni lat upodabniają się do siebie, została obalona zarówno przez ludzi, jak i przez sztuczną inteligencję. Niektórzy badani zauważyli nawet, że po kilku latach małżeństwa małżonkowie nie są już tak podobni do siebie, jak na początku życia rodzinnego.

Autorzy pracy podkreślają: ich wniosków nie można odnieść do wszystkich ludzi na planecie. Po pierwsze, próba jest niewielka – tylko 517 małżeństw. Po drugie, robili zdjęcia tylko białym heteroseksualnym mężczyznom i kobietom. Ponadto nie dokonali korekty ze względu na wiek i pochodzenie etniczne ochotników, którzy analizowali fotografie. A te czynniki, zdaniem naukowców, mogą wpłynąć na ich ocenę.