Zmiana karnej definicji gwałtu. RPO „za”

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich zgwałcenie w prawie karnym powinno być rozumiane jako brak dobrowolnej i świadomej zgody na obcowanie płciowe, nie zaś – jak obecnie – doprowadzenie do niego przemocą, groźbą lub podstępem.

Adam Bodnar zwrócił się do premiera Mateusza Morawieckiego o poprawę standardów ochrony przed przemocą seksualną i zmianę definicji zgwałcenia.

Obecnie przepis art. 197 kk zakłada, że kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

– Przestępstwa o charakterze seksualnym, w szczególności zgwałcenie, należą do najbardziej drastycznych form przemocy i naruszeń praw człowieka – pisze RPO w liście do premiera Mateusza Morawieckiego, cytowany na stronie Biura RPO.

Zgodnie z przyjętą w polskim ustawodawstwie definicją zgwałcenia, według Bodnara, działanie sprawcy nie jest przestępstwem, jeśli odmowa podjęcia czynności seksualnej była zbyt mało wyraźna lub oczywista, a więc wtedy, gdy nie ma widocznego oporu ofiary wobec zachowania sprawcy. Jeśli sprawca nie doprowadza ofiary do obcowania płciowego przemocą, groźbą lub podstępem, to nawet jeśli ofiara nie wyraziła zgody na obcowanie płciowe, czyn nie stanowi przestępstwa w rozumieniu kk.

W przypadku zgwałcenia chodzi o zrozumienie, że ma ono miejsce zawsze, gdy brak jest pozytywnej, czyli świadomej, wolnej, autonomicznej i nieprzymuszonej zgody na zbliżenie – podkreśla Bodnar.

W ocenie RPO konieczne jest dostosowanie ustawowych znamion przestępstwa zgwałcenia do wiążących Polskę standardów międzynarodowych, w tym w szczególności Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. W związku z tym Adam Bodnar zwrócił się do premiera „z prośbą o przeanalizowanie podniesionego problemu definicyjnego, przekładającego się na skuteczność przeciwdziałania przestępstwu zgwałcenia oraz ścigania i karania sprawców takich czynów”.