Po co modernizować myśliwce Su-57, skoro dopiero co zaczęły trafiać do rosyjskiego wojska?

Być może najbardziej obiecujące rosyjskie samoloty wojskowe ostatnich lat otrzymają nową awionikę (i nie tylko), staną się bardziej niebezpieczne dla potencjalnych rywali i bardziej przyjazne dla techników wykonujących prace przed lotem.

Produkcja zmodernizowanych wariantów myśliwca piątego pokolenia Su-57 ma się zacząć w 2025 roku. Maszyny te zaczęły przybywać do Rosyjskich Sił Powietrznych w 2020 roku, a pierwszy kontrakt przewiduje dostawę 76 samolotów. Dlaczego modernizacja rozpocznie się tak szybko?

Faktem jest, że modernizacja została opracowana jeszcze przed przyjęciem wersji podstawowej. Program tworzenia PAK FA (Perspektywicznego Zespołu Lotniczego Lotnictwa Frontowego Su-57) przewidywał początkowo dwa etapy.

Pierwszy etap - ze zmodernizowanym silnikiem z samolotu czwartej generacji AL-41F1 („produkt 117”), mocnym i zapewniającym wszystkie możliwości samolotu piątej generacji, ale wykonanym w technologii lat 1980-2000.

Z tym silnikiem Su - 57 może realizować jedną z podstawowych właściwości samolotów 5. generacji - możliwość lotu z prędkością naddźwiękową bez włączania dopalającego trybu pracy silników, czyli z naddźwiękowa prędkością przelotowa. Dlaczego to ma znaczenie?

Naddźwiękowa prędkość przelotowa – dlaczego jest ważna?

Faktem jest, że wszystkie samoloty 4. i wcześniejszych generacji mogą latać z prędkością ponaddźwiękową tylko z dopalaczem silnika.

Nowoczesne silniki turboodrzutowe z dopalaczem zapewniają maksymalną moc, ale jednocześnie zużywają maksymalną ilość paliwa. Zasięg lotu dowolnego samolotu naddźwiękowego przy prędkości naddźwiękowej może wielokrotnie różnić się od zasięgu lotu przy przelotowej prędkości poddźwiękowej i jest to problem (choć można go rozwiązać).

Tryb dopalacza zmniejsza zasięg bojowego użycia samolotu: z „oficjalnym” zasięgiem kilku tysięcy kilometrów może uderzyć w cel z maksymalnej odległości 500-700 kilometrów. Problem rozwiązuje zainstalowanie najnowocześniejszego silnika, który pozwoli pokonywać z prędkością ponaddźwiękową do 1000 kilometrów, a nawet więcej.

Naddźwiękowa prędkość przelotowa zapewnia również samolotowi skrócenie czasu przebywania w strefach obrony przeciwlotniczej, które musi pokonać w drodze do głównego celu. Jest to niezwykle ważne przy przerywaniu się w głąb obrony przeciwnika. Co więcej, samoloty V generacji z definicji są wielofunkcyjne – to znaczy powinny równie skutecznie uczestniczyć zarówno w bitwach powietrznych, jak i w wykonywaniu misji uderzeniowych.

W drugim etapie tworzenia Su-57 zaplanowano wyposażenie go w najbardziej zaawansowany silnik, który w pełni wykorzysta potencjał tej maszyny. Bardziej wydajny niż AL-41F1, naddźwiękowy przelot jest główną zaletą nowego silnika.

Nowy silnik do Su-57, „produkt 30”, był tworzony w Rosji po 2000 roku i jest często nazywany „silnikiem drugiego etapu”. W czerwcu 2015 roku opracowano projekt techniczny nowego silnika i rozpoczęto jego montaż, a 5 grudnia 2017 roku nowy silnik został przetestowany po raz pierwszy na eksperymentalnym samolocie Su-57. Twórcy silnika mówią, że „produkt 30” to zupełnie nowy silnik turboodrzutowy z podwójnym konturem, w którym zrealizowano wszystkie najnowsze trendy w budowie silników – najnowszy cyfrowy system sterowania, nowe materiały, nowy design. Wszystko to powinno zapewnić zmodernizowanemu Su-57 najwyższe parametry lotu, zasięg, prędkość, sprawność lotu i wysoką żywotność.

Inteligentny kokpit i okulary wirtualnej rzeczywistości

Oprócz silnika w Su-57 unowocześniona zostanie również awionika - wyposażenie kabiny samolotu oraz wyposażenie kompleksu naprowadzania i nawigacji. W ciągu jedenastu lat, które minęły od daty pierwszego lotu Su-57, elektronika zrobiła kolejny skok w swoim rozwoju – niektóre typy podzespołów zmniejszyły się, a oprogramowanie znacznie się poprawiło. Prawdziwa rewolucja nastąpiła w dziedzinie wizji komputerowej i rozszerzonej rzeczywistości. Technologie te stanowią nie tylko atrakcję na wystawach i pokazach, ale mogą być już wykorzystywane na prawdziwych modelach bojowych systemów uzbrojenia.

Co więcej, nie są konieczne do użycia w walce - mogą znacznie skrócić czas i wysiłek, na przykład na obsługę samolotu przed odlotem lub wykonywanie rutynowych i naprawczych prac. Nie jest tajemnicą, że obsługa nowoczesnego samolotu przed odlotem zajmuje dziesiątki godzin pracy personelu naziemnego, a jednym z zadań nowoczesnych technologii jest przyspieszenie i ułatwienie przygotowania samolotu do odlotu. Całkiem możliwe, że w przyszłości technik założy okulary wirtualnej rzeczywistości, w których rzeczywisty obraz samolotu łączy się z instrukcjami i grafikami pokazującymi, co kryje się w środku. Aby takie informacje dotarły do ​​technika, samolot musi posiadać odpowiedni system czujników, który przekazuje wszystkie informacje do sieci informacyjnych samolotu w postaci cyfrowej. Miejmy nadzieję, że zmodernizowany Su-57 będzie to umiał.

Kokpit nowego Su-57 stanie się jeszcze inteligentniejszy i bardziej przeszklony. Rzeczywistość rozszerzona powinna wyświetlać wszystkie informacje o sytuacji powietrznej na przedniej szybie samolotu i np. na szkle hełmu pilota. A informacje te można uzyskać z kilku radarów Su-57: przypomnę, że Su-57 jest wyposażony nie tylko w główny radar czołowy z fazowanym układem antenowym, ale także w boczne radary i radary w nosowej części skrzydeł oraz w radar na ogonie samolotu. Ponadto samolot jest wyposażony w optyczno-elektroniczny system monitorowania sytuacji w powietrzu, a także może odbierać informacje od innych samolotów i służb naziemnych. I nawet teraz rzeczywistość jest taka, że ​​samolot „wie” o tych celach, których nie może jeszcze zaobserwować wizualnie. Rozwojem tak nowoczesnych zdolności jest także trafienie w cel, który widzi inny samolot – według danych celowniczych innej maszyny, a nawet np. statku lub radaru naziemnego.

Praca z dronami

Myślę, że nowe wyposażenie pokładowe Su-57 uwzględni również możliwość wykorzystania samolotu w połączeniu z ciężkimi bezzałogowymi statkami powietrznymi typu S-70 „Ochotnik”. Dzięki temu eskadry myśliwców i ciężkich dronów będą mogły kontrolować terytoria oddalone o tysiące kilometrów. To prawda, że ​​trzeba zapewnić zarówno wymianę informacji, jak i wyznaczanie celów w obu kierunkach – nowe Su-57 muszą być zdolne do pracy za „plecami” dronów – to wręcz konieczność. I, co ważne, zarządzać nimi. Ponadto, począwszy od 2024 roku, spodziewane jest rozpoczęcie seryjnej produkcji ciężkich dronów szturmowych i ich wprowadzenie do Rosyjskich Sił Powietrznych.

Oprócz silnika i kokpitu samolot otrzyma nowe napędy powierzchni sterowych. Układy hydrauliczne ustąpią miejsca napędom elektrycznym, które zmniejszą widoczność radarową samolotu, zwiększą zwrotność i niezawodność.

Będą to główne punkty modernizacji samolotu 5. generacji Su-57, co zapewni mu zauważalny wzrost zdolności bojowych i informacyjnych. Może to stać się poważnym argumentem w sporach o dominację w powietrzu.