LNG jest transportowany do obwodu kaliningradzkiego. Czy region jest gotowy na „izolację” gazową?
16:00 28.01.2022 (Zaktualizowane: 15:35 30.01.2022)
W obwodzie kaliningradzkim stawia się na niezależność energetyczną – coraz częściej kursują tam statki z LNG, choć historycznie gaz dostarczany jest do obwodu gazociągiem tranzytowym przez Litwę. Czy ma to związek z zaostrzeniem się konfliktu geopolitycznego między Rosją a krajami zachodnimi?
Kilka dni temu do regionu powrócił pływający gazoport Gazpromu "Marszałek Wasilewski", który został wydzierżawiony w celu zrekompensowania kosztów jego budowy w Korei Południowej (295 mln USD).
Jak pisze gazeta "Kommiersant", statek, który wypłynął z belgijskiego Zeebrugge, dostarczył do rosyjskiej eksklawy 168 mln m sześc. LNG z własnego portfela Gazpromu w ramach kontraktu z NOVATEK (projekt Jamał LNG). Publikacja informuje również, że na początku lutego taka sama ilość LNG dotrze do najbardziej wysuniętego na zachód regionu Rosji na pokładzie tankowca Energy Integrity z Kamerunu.
Unikalna jednostka pływająca do regazyfikacji
Dostawy LNG do obwodu kaliningradzkiego nie bez powodu są interesujące. Historycznie region zaopatrywany jest w gaz, który płynie tranzytem przez Białoruś i Litwę gazociągiem Mińsk-Wilno-Kowno-Kaliningrad. Jednak przez wiele lat w obwodzie kaliningradzkim była budowana infrastruktura, mająca zapewnić regionowi pełną niezależność energetyczną.
To, że najbardziej wysunięty na zachód region Rosji może nie być już uzależniony od dostaw gazu tranzytowego, stało się jasne jeszcze na początku 2019 roku. Wtedy właśnie prezydent Władimir Putin dał start pływającemu terminalowi do odbioru LNG, który dostarczył tam ten sam gazoport - pływająca platforma regazyfikacyjna – statek „Marszałek Wasilewski" (region został nawet specjalnie odłączony na kilka godzin od litewskiego tranzytu).
Wtedy szef rosyjskiego państwa oświadczył, że obwód kaliningradzki stał się całkowicie autonomiczny i może samodzielnie rozwiązywać zadania w sektorze energetycznym.
Pływający terminal znajduje się na Morzu Bałtyckim, pięć kilometrów od wybrzeża i razem z gazoportem jest w stanie w pełni zaspokoić bieżące potrzeby regionu – do 3,7 mld m sześc. gazu rocznie.
Jak wyjaśnia kaliningradzki portal Klops, "Marszałek Wasilewski" jest jedyną pływającą platformą regazyfikacyjną w Rosji, która może przekształcić LNG ze stanu płynnego w gaz. W zbiornikach utrzymywana jest temperatura minus 163 stopnie.
Proces regazyfikacji rozpoczyna się natychmiast po zadokowaniu statku w terminalu. Paliwo gazowe jest następnie przesyłane 13-kilometrowym rurociągiem do Kaliningradzkiego Podziemnego Magazynu Gazu (UGS) – nawiasem mówiąc, pierwszego w Rosji magazynu w złożach soli kamiennej, który oddano do użytku w 2013 roku.
Pływający terminal do odbioru LNG i pływająca platforma regazyfikacyjna – statek „Marszałek Wasilewski"
Czy odbiór statków z LNG już się zaczął, czy jest to na razie tylko test?
W związku z zaostrzaniem się konfliktu geopolitycznego między Rosją a krajami zachodnimi niektóre rosyjskie media uznały za logiczne, że Gazprom w najbliższej przyszłości przygotuje się do odcięcia dostaw gazu do Kaliningradu przez Litwę – a więc planowego zapełnienia terminalu LNG z wykorzystaniem, jak wspomniano wyżej, pływającej platformy regazyfikacyjnej – statku "Marszałek Wasilewski".
Według Wiaczesława Kułagina, dyrektora Centrum Badań Światowych Rynków Energii w Instytucie Badań Energetycznych Rosyjskiej Akademii Nauk, chodzi bardziej o testowanie systemu magazynowania gazu i planowanie na wypadek nieprzewidzianych okoliczności.
– Jako kanał rezerwowy dostaw gazu do obwodu kaliningradzkiego, terminal LNG powinien być oczywiście gotowy na przyjęcie statków, jeśli zajdzie taka potrzeba. Aby jednak był sprawny, musi tam być określona objętość buforowa gazu w systemie. Dlatego gaz musi być co jakiś czas dostarczany do obiektów regazyfikacji, aby utrzymać sprawność urządzeń. Bo jeśli po prostu wziąć i wyłączyć terminal, a gaz wywietrzyć, pojawi się sporo problemów związanych z jego ponownym uruchomieniem – tłumaczy Wiaczesław Kułagin w rozmowie ze Sputnikiem Polska.
Ekspert nie widzi nic niezwykłego w tym, że przez cały ten czas gazoport "Marszałek Wasilewski" był dzierżawiony, ponieważ były ku temu powody komercyjne – „żeby statek jeszcze gdzieś popracował i zarobił pieniądze”. - Jednak pod warunkiem, że w razie potrzeby "Marszałek Wasilewski" wróci do obwodu kaliningradzkiego – wyjaśnia Wiaczesław Kułagin.
Czy gaz będzie droższy dla mieszkańców Kaliningradu?
Rozmówca Sputnika Polska jest przekonany, że w samym obwodzie kaliningradzkim, choć uwzględnia się hipotetyczne zagrożenia związane z przerwaniem tranzytu gazu przez Litwę, nie bierze się ich jednak poważnie pod uwagę.
Jest mało prawdopodobne, by w Kaliningradzie spodziewano się, że „jutro” region może zostać bez gazu, dlatego niby przypłynął tam statek z LNG. Ten scenariusz nie jest brany pod uwagę. Ale w Rosji każdy gazociąg zasilający poważne obiekty musi mieć system zabezpieczeń. Jest to tzw. looping (z ang. looping - pętlowanie), kiedy na wypadek sytuacji awaryjnej budowany jest nieczynny odcinek gazociągu równolegle do głównej rury. W przypadku obwodu kaliningradzkiego zasada zapętlenia dotyczy właśnie regazyfikacji – jest to alternatywa dla dostaw gazu do obwodu. Oznacza to, że nawet bez „rury” obwód kaliningradzki będzie zaopatrywany
– mówi Wiaczesław Kułagin.
Wcześniej Władimir Putin podkreślił, że różnica między ceną LNG a gazu rurociągowego w obwodzie kaliningradzkim nie powinna obciążać dodatkowo konsumenta – rząd otrzymał odpowiednie instrukcje w tej sprawie.
Rozmówca Sputnika Polska zwraca również uwagę na większy koszt LNG, ale przypomina jednocześnie, że ceny gazu są regulowane przez państwo.
Jeśli w długoterminowej perspektywie obwód kaliningradzki przestawi się na LNG, to oczywiście koszty będą wyższe. Wtedy na szczeblu państwowym zostanie podjęta decyzja, jak te koszty pokryć, w jaki sposób mogą być w przyszłości rekompensowane Gazpromowi. Ale bardzo wątpię, aby konsumentom oświadczono, że cena gazu wzrosła z tego powodu trzykrotnie. W każdym razie można mieć na względzie kilka mechanizmów regulacyjnych. Na przykład dotacje dla obwodu kaliningradzkiego z budżetu federalnego. Jeśli zajdzie taka potrzeba, zostanie to omówione
– dodaje Wiaczesław Kułagin.
Izolacja energetyczna – ale nie dla Kaliningradu
Zdaniem eksperta jeszcze 10 lat temu w przypadku wstrzymania tranzytu gazu przez Litwę obwodowi kaliningradzkiemu byłoby znacznie trudniej. Teraz ważniejsze są bardziej palące kwestie związane z bezpieczeństwem lokalnego systemu elektroenergetycznego.
– Obecnie obwód kaliningradzki jest połączony z rosyjskim systemem energetycznym poprzez pierścień BRELL, obejmujący Białoruś, Rosję, Estonię, Łotwę i Litwę. Stopniowo kraje bałtyckie przygotowują się do opuszczenia tego pierścienia, aby do 2025 roku wejść do systemu energetycznego Unii Europejskiej.
A wtedy obwód kaliningradzki znajdzie się w izolacji energetycznej. W związku z tym jeszcze bardziej paląca staje się kwestia stabilnych dostaw energii w regionie – niezawodnego wytwarzania energii elektrycznej w samym obwodzie kaliningradzkim, czemu sprzyjała budowa i oddanie do eksploatacji mocy generacyjnych
– zauważa Wiaczesław Kułagin.
Budowa nowych obiektów w regionie rozpoczęła się w 2016 roku. Działają tam już trzy elektrociepłownie gazowe – Pregolska w Kaliningradzie o mocy 463 MW, Majakowska w Gusiewie o mocy 160 MW oraz Tałachowska w Sowiecku o mocy 161 MW. A także elektrownia węglowa Primorskaja w miejscowości Wzmorie o mocy 195 MW, która została oddana do użytku w grudniu 2020 roku. Pozwalają one zabezpieczyć region na wypadek przerwania tranzytowych dostaw prądu, a także stanowią niezbędną rezerwę energii.
W 2021 roku obwód kaliningradzki uniezależnił się również w kwestii Internetu. W regionie zakończono budowę pierwszej podwodnej światłowodowej linii komunikacyjnej Kaliningrad-Kingisepp. Pozwoli to na bezpośrednie połączenie eksklawy przez dno Bałtyku z rosyjskimi sieciami z pominięciem terytoriów państw sąsiednich, które obecnie uczestniczą w transmisji danych internetowych z obwodu kaliningradzkiego do pozostałych części Rosji.
Kadr z filmu o budowie pierwszej podwodnej światłowodowej linii komunikacyjnej Kaliningrad-Kingisepp
Sputnik jest już w Telegramie! Dołącz do naszego kanału i jako pierwszy otrzymuj ciekawe informacje o tym, co się dzieje na świecie! Więcej na temat możliwości aplikacji Telegram tutaj.
