Jerzy Tyc: Z okazji 75. rocznicy Zwycięstwa wyremontujemy cmentarz radziecki w Polsce

Polscy działacze społeczni z okazji 75.rocznicy Zwycięstwa wyremontują największy cmentarz jeńców radzieckich na terytorium miejscowości Królikowo niedaleko Olsztynka (województwo warmińsko-mazurskie) – powiedział w rozmowie ze Sputnikiem przewodniczący organizacji „Kursk” Jerzy Tyc.

„Powinniśmy zakończyć remont cmentarza i 9 maja uroczyście złożyć na nim kwiaty. To największy cmentarz radzieckich jeńców wojennych (...) Według danych historyków może być tu pochowanych do 50 tys. obywateli radzieckich” – podkreślił Jerzy Tyc, dodając, że na tym terytorium znajdował się obóz koncentracyjny Stalag I B Hohenstein.

Na cmentarzu znajduje się 56 mogił braterskich – powiedział.

Dostaliśmy pozwolenie na remont i do 9 maja chcemy go zakończyć. Cmentarz był całkowicie zarośnięty krzakami, trawą i drzewami, w bardzo złym stanie były krawężniki, płyty i tak dalej – podkreślił Tyc.

Były niemiecki obóz koncentracyjny jeńców wojennych Stalag I-B Hohenstein na terenie miejscowości Królikowo nieopodal Olsztynka był jednym z największych w Europie Wschodniej. Uważa się, że w czasie II wojny światowej przetrzymywano w nim około 650 tys. jeńców – Polaków, Francuzów, Rosjan, Włochów, Belgów i Serbów.

Pomniki radzieckie na mapie Polski

Jak powiedział przewodniczący stowarzyszenia „Kursk”, w Polsce do końca roku planuje się stworzenie mapy pomników i cmentarzy żołnierzy radzieckich.

„Mieliśmy nadzieję, że zdążymy do 9 maja, do 75. rocznicy Zwycięstwa, ale z powodu epidemii koronawirusa prace się przeciągają, jest przecież wiele miejsc, wiele pomników, które trzeba odwiedzić osobiście” – podkreślił, dodając, że mapa powstaje na podstawie aneksu do rosyjsko-polskiej umowy międzyrządowej o cmentarzach i miejscach pamięci ofiar wojen i represji z 22 lutego 1994 roku. Na mapie zostanie zaznaczonych ponad 600 pomników żołnierzy Armii Czerwonej, Wojska Polskiego i innych. Do każdego obiektu zostaną także dołączone krótki opis, współrzędne oraz informacja o jego obecnym stanie.

Jak stwierdził Tyc, nie można teraz dokładnie określić, ile zostało w Polsce pomników żołnierzy radzieckich. „Bywa tak, że pomnik dziś stoi, a jutro już go nie ma. Bywa tak, że pomniki są niszczone po cichu, a czasami nawet po kryjomu. Dlatego przy tworzeniu mapy potrzebna jest nasza kontrola” – powiedział.

Walka z pomnikami

Latem 2017 roku prezydent Andrzej Duda podpisał poprawki do ustawy zakazującej promowania komunizmu lub innego systemu totalitarnego w nazwach budynków, obiektów i lokali użytku publicznego. Prawo przewiduje między innymi wyburzenie radzieckich pomników.

Według szacunków Instytutu Pamięci Narodowej, odpowiedzialnego za prace memorialne, ustawa o dekomunizacji obejmie około 230 pomników Armii Czerwonej. Według ekspertów wyzwolenie Polski kosztowało życie ponad 600 tysięcy żołnierzy radzieckich, a około 700 tysięcy radzieckich jeńców wojennych zostało zabitych przez nazistów.

Do pięciu lat pozbawienia wolności

7 kwietnia prezydent Rosji Władimir Putin podpisał ustawę o odpowiedzialności karnej za zniszczenie lub uszkodzenie pomników Obrońców Ojczyzny. Za określony czyn będzie grozić kara grzywny w wysokości do 3 milionów rubli (158 tys. złotych) lub w wysokości wynagrodzenia bądź innego dochodu skazanego za okres do 3 lat, bądź prace przymusowe do 3 lat albo pozbawienie wolności w tym samym wymiarze.

Ten sam czyn popełniony przez grupę osób z użyciem siły lub z groźbą jej użycia będzie karany grzywną w wysokości od 2 do 5 milionów rubli (ok. 105-260 tys. złotych) lub w wysokości wynagrodzenia bądź innego dochodu skazanego za okres od jednego roku do pięciu lat, lub pracami przymusowymi w wymiarze 480 godzin, pracami przymusowymi na okres do pięciu lat lub pozbawieniem wolności w tym samym wymiarze.