Starożytne cywilizacje także szkodziły środowisku

Zdaniem naukowców historia agresywnego panowania człowieka nad przyrodą liczy sobie już kilka tysięcy lat. Choć o zagrożeniach dla środowiska płynących z działalności człowieka zaczęto mówić dość niedawno, problem nie dotyczy jedynie czasów współczesnych.

Naukowcy z uniwersytetów w Pensylwanii, Maryland i Instytutu Badań Historii Człowieka Towarzystwa Maxa Plancka badają to, w jaki sposób codzienne zajęcia starożytnych kultur wpływało na środowisko. O tym, że ludzkość zagraża życiu planety, agresywnie dostosowując środowisko do swoich potrzeb, zaczęto mówić względnie niedawno, można więc odnieść wrażenie, że problem dotyczy jedynie współczesności. Praca opublikowana w Science pokazuje, że takie nieszczęsne zachowanie liczy sobie już kilka tysięcy lat.

Badanie jest częścią projektu ArchaeoGLOBE, który zbiera informacje o tym, jak ewoluowała uprawa roli, od ekspertów ze 146 regionów na całym świecie. Dane obejmują okres 10 tysięcy lat, począwszy od myśliwych i zbieraczy, a kończąc na rewolucji przemysłowej, aż do 1850 roku. Według naukowców panowanie człowieka starożytnego nie było wcale takie „niedostrzegalne” dla środowiska i idylliczne, jak to sobie wyobrażaliśmy. Dwanaście tysięcy lat temu człowiek zdobywał pożywienie polowaniem i zbieractwem, wpływając na środowisko mniej więcej w taki sam sposób, jak większość innych gatunków.

„A trzy tysiące lat temu pojawili się ludzie zajmujący się już agresywnym rolnictwem w wielu częściach kuli ziemskiej” - mówi autor badania Gary Feinman z Muzeum Historii Naturalnej w Chicago.

Faktycznie pomiędzy tymi dwoma punktami tak oddalonymi w czasie dochodzi do zmiany relacji między człowiekiem a przyrodą. Ludzie znaleźli się na drodze, która dziś doprowadziła nas do wszystkich istniejących problemów ekologicznych, wywołanych naszą działalnością.

Już wtedy ludzie rąbią drzewa pod uprawę roli, udamawiają zwierzęta i masowo zabijają drapieżniki, a hodowcy bydła dostosowują otoczenie pod wypas. Tempo zmian w różnych częściach Ziemi było nierównomierne, jednak badanie pokazuje, że dokonywały się na całej planecie. Do tego, pomimo dość niewielkiej liczebności ludzi, metody rolnictwa często były ekstensywne, co prowadziło do utraty znacznych powierzchni środowiska. W rezultacie po jakimś czasie cywilizacje zderzały się z wylesieniem, deficytem wody i niesprzyjającymi warunkami życia. Mapy sporządzone przez uczonych pokazują, że ślady zmian dokonanych przez ludzi starożytnych widać nawet dziś – po upływie tysięcy lat.