Odkryto wczesny objaw choroby Alzheimera

Naukowcy doszli do wniosku, że ludzie, którzy mają predyspozycje genetyczne do choroby Alzheimera, gorzej od innych orientują się w przestrzeni. Rezultaty badania zostały opublikowane na łamach czasopisma Science Advances.

Za możliwość monitorowania lokalizacji w przestrzeni odpowiadają tak zwane komórki siatki (ang. grid cells) w korze śródwęchowej – części mózgu, znajdującej się w płacie skroniowym. Obszar ten jest atakowany jako jeden z pierwszych w przypadku choroby Alzheimera.

Specjaliści neurofizjologii z Niemiec, Hiszpanii, Włoch i Belgii postanowili wyjaśnić, czy istnieje związek między problemami z nawigacją i ryzykiem rozwoju tej choroby neurodegeneracyjnej.

Jeśli wstajecie w nocy i chcecie po ciemku znaleźć drogę do łazienki, oprócz wiedzy na temat tego, co znajduje się w domu, będzie wam potrzebny mechanizm, który monitoruje waszą własną lokalizację w pokoju bez wykorzystania czynników zewnętrznych

– zacytowano w komunikacie prasowym Uniwersytetu Ruhry w Bochum wypowiedź autorki artykułu Anne Bierbrauer. Ta zdolność jest znana jako integracja dróg”.

Podczas nawigacji w środowisku przestrzennym komórki siatki przejawiają unikalny, regularny wzorzec aktywności. Poprzednie badania pokazały, że u osób obciążonych genetycznym ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera często obserwuje się zmieniony charakter funkcjonowania komórek siatki,  jednak umiejętności nawigacyjne nie były przy tym oceniania.

W obecnym badaniu w celu oceny tej zdolności eksperci wykorzystali komputerowe zadanie nawigacyjne, gdzie uczestnicy mieli wyznaczyć drogę w przypadku braku jakichkolwiek zewnętrznych punktów orientacyjnych.

W eksperymencie wzięło udział 202 ochotników bez predyspozycji genetycznych do choroby Alzheimera i 65 ochotników z podwyższonym ryzykiem genetycznym. Było one oceniane na podstawie specyficznej ekspresji genu Apolipoproteina E, allelu APOE-ε4.

Jak pokazały rezultaty, uczestnicy z predyspozycją genetyczną do choroby Alzheimera mieli gorszą orientację, niż przedstawiciele grupy kontrolnej, chociaż i oni znaleźli swoją drogę.

Przypuszczamy, że wykorzystali mechanizmy kompensacyjne, najprawdopodobnije poprzez sygnały zewnętrzne w ich otoczeniu

– tłumaczy kierownik badania Nikolai Axmacher.

Później naukowcy powtórzyli eksperyment, rejestrując w tym samym czasie aktywność mózgu uczestników przy pomocy obrazowania metodą rezonansu magnetycznego. Celem było wyjaśnienie, jakie procesy, zachodzące w mózgu odgrywają centralną rolę w integracji dróg.

Jak przypuszczali autorzy, nawigacja bez sygnałów zewnętrznych zależy całkowicie od charakteru aktywności komórek siatki. Specjaliści odkryli deficyt tej aktywności u osób, które są na razie zdrowe, ale mają predyspozycje genetyczne do choroby Alzheimera.

W przyszłości monitorowanie takich charakterystycznych zmian, jak trudności z orientacją w przestrzeni bez sygnałów zewnętrznych zdaniem autorów badania pomoże diagnozować chorobę Alzheimera we wczesnym stadium – przed pojawieniem się poważnych symptomów, co pozwoli jak najszybciej rozpocząć leczenie.