Rozwiązano zagadkę Imperium Mongolskiego: wszystko dzięki badaniom DNA

Analiza danych z badań genomu prehistorycznych mieszkańców wschodniego stepu euroazjatyckiego pozwoliła na odtworzenie historii demograficznej regionu na przestrzeni sześciu tysięcy lat i zorientowanie się w dynamice rozwoju największych koczowniczych imperiów w Azji Wschodniej.

Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie „Cell”.

Od epoki późnego brązu do średniowiecza step mongolski był kolebką najpotężniejszych koczowniczych państw Eurazji – najpierw Xiongnu (209 p.n.e. – 98 r. n.e.), a następnie Imperium Mongolskiego (916–1125 r. n.e.).

Aby lepiej zrozumieć historię rozwoju największych imperiów Stepu Wschodniego, naukowcy z Niemiec, Mongolii, Rosji, Korei Południowej i Stanów Zjednoczonych zebrali i przeanalizowali dane dotyczące całego genomu 214 osób z 85 miejsc pochówków w Mongolii i trzech w Rosji. Jest to największe badanie genomów prehistorycznych mieszkańców Azji Wschodniej, obejmujące okres od 4600 p.n.e. do 1400 r. n.e.

Wyniki analizy pokazały, że w połowie holocenu step wschodnio-eurazjatycki był zamieszkiwany przez myśliwych-zbieraczy, którzy mają zarówno północnowschodnio-azjatyckich (ANA), jak i północno-eurazjatyckich (ANE) przodków.

Około 3000 r. p.n.e. w wyniku rozpowszechnienia się kultury afanasjewskiej w Górnym Ałtaju rozwinęła się tu hodowla bydła mlecznego. Ta ostatnia z kolei wywodzi się z kultury grobów jamowych stepowych hodowców bydła z regionu Morza Czarnego. Migranci z zachodu pozostawili niewielki ślad genetyczny, ale mieli ogromny wpływ kulturowy, a od połowy – pod koniec epoki brązu hodowlą bydła mlecznego zajmowała się już cała populacja Stepu Wschodniego.

Naukowcy odkryli, że w epoce późnego brązu i epoce wczesnego żelaza populacje na zachodzie, północy i południu środkowej Mongolii utworzyły trzy oddzielne, odrębne geograficznie pule genów. Tysiąc lat później, dzięki upowszechnieniu się jazdy konnej i zwiększonej mobilności, połączyli się w jedną społeczność, która stała się etniczną podstawą przyszłego imperium Xiongnu – pierwszego imperium koczowniczego w Azji.

Oprócz lokalnych grup etnicznych, migranci z całej Eurazji, od Morza Czarnego po Chiny, brali udział w tworzeniu ludu Xiongnu na północy środkowej Mongolii.

Nobilitacja Xiongnu nie jest związana z prostą zmianą genetyczną lub wymianą, ale z nagłym mieszaniem się różnych populacji, które zostały genetycznie rozdzielone na przestrzeni tysiącleci

– powiedział koordynator badań, profesor nauk biologicznych na Uniwersytecie Narodowym w Seulu Choongwon Jeong, cytowany w komunikacie prasowym Instytutu Nauki o Historii Człowieka im. Maxa Plancka.

W rezultacie Xiongnu wykazuje imponujący poziom różnorodności genetycznej, który odzwierciedla znaczną część Eurazji

– dodał.

Tysiąc lat później na Stepie Wschodnim powstało Imperium Mongolskie, największe wschodnie imperium w historii. Wśród jego przedstawicieli badacze zauważają wyraźny wzrost udziału korzeni wschodnioazjatyckich w porównaniu z wczesnymi Hunami, ludami tureckimi i Ujgurami. Komponent ANE został prawie całkowicie utracony w ich genealogii.

Pod koniec epoki Imperium Mongolskiego skład etniczny Stepu Wschodniego został zakorzeniony w profilu genetycznym charakterystycznym dla współczesnych Mongołów.

Nasze badanie prehistorycznej Mongolii ujawniło nie tylko wczesny wkład genetyczny populacji na Stepie Zachodnim, ale także wyraźne przesunięcie genetyczne w kierunku wschodnio-eurazjatyckiego pochodzenia w okresie Imperium Mongolskiego

– powiedział kolejny autor badania Ke Wang z Instytutu Nauki o Historii Człowieka im. Maxa Plancka w Niemczech.

„Ten region ma niezwykle dynamiczną historię genetyczną, a starożytne DNA odzwierciedla złożoność wydarzeń demograficznych, które ukształtowały ludy Stepu Wschodniego”.

Autorzy podkreślają, że uzyskane przez nich wyniki pod wieloma względami zmieniają wyobrażenie o prehistorycznej historii regionu i pozwalają na bardziej poprawną interpretację znalezisk archeologicznych.