Europa: Stany szokowe

„Europejczycy są jak Putin: nigdy nie przebaczą Gorbaczowowi, że ten pozwolił na rozpad Związku Radzieckiego. Wcześniej, wszystko było tak proste: Europę odgradzała żelazna kurtyna i broniło NATO. Pokój, handel, rozkwit i wolność..." - Arnaud Leparmentier, publicysta "Le Monde".

Tekst autora "Le Monde" Arnaud Leparmentier

„…czy można było chcieć więcej, gdy w tym samym czasie Wschód wytracał swe siły pod brzemieniem komunistycznej dyktatury, a Południe cierpiało na skutek niemożności rozwoju podtrzymywanej przez Zimną Wojnę?"

Europa pogubiła się w swych wartościach i samopoznaniu.  Dlatego też wstąpiła na drogę nieprzerwanego poszerzania swojego obszaru, przyjmując coraz to nowych kandydatów, którzy określali się mianem demokratów. Doszło do tego, że uruchomiła proces negocjacyjny z Turcją. Trzeba było oprzeć swoje granice o Irak, Syrię i Iran, żeby udowodnić wszystkim, że Europa nie jest wspólnotą chrześcijańskich krajów i geograficznym konstruktem.

Europa myślała, że przybliżyła się do końca historii, przestrzeni świata i prawa. Jednak wojna znów dała o sobie znać, i uczucia narodowe wzięły górę.

W procesie pomyślnej globalizacji Unia Europejska stała się zaledwie cząstką światowej organizacji handlu. Co nie mniej istotne, nie bacząc na wspólną walutę, kraje Europy koordynowały swoją politykę walutową w mniejszym nawet stopniu, niż kiedy istniał Europejski System Walutowy, który utrzymywał się do czasu wprowadzenia euro w 1999 roku. Doprowadziło to do poważnego kryzysu strefy euro.

1 — Kryzys euro uderzył w kraje leżące na południu Europy i na peryferiach, podczas gdy Niemcy nadal rozkwitały. Europejska waluta trzyma się dopóty, dopóki podtrzymują ją Niemcy. A te będą to robić, dopóty dopóki czerpią korzyści z europejskiej przestrzeni gospodarczej. Ale w tej kwestii mogą pojawić się u niej wątpliwości. Europejskie przedsiębiorstwa marzą tylko o jednym Eldorado — Dolinie Krzemowej, i tym samym podają w wątpliwość znaczenie europejskiej przestrzeni gospodarczej.

2 — Drugi kryzys to wojna. Jej początek położyła rosyjska interwencja na Ukrainie. Ale neoradzieckie zagrożenie nie podziałało na kraje Europy jednocząco. Władimir Putin wymyślił nowy rodzaj konfliktów, z pominięciem inwazji i proklamowania wojny. Europa Wschodnia zachowywała się bojowo, ale Zachodnia nie zamierzała ponosić szczególnych ofiar dla Kijowa. Taka ostrożna strategia pozwoliła uniknąć wojny, ale nie przyniosła jedności.

Druga wojna, w Syrii, doprowadziła do ostatecznego rozdźwięku. Zderzywszy się z niebywałym zagrożeniem, Europejczycy modlą się o pomoc do wczorajszego wroga, Putina, i idą na ustępstwa, żeby uzyskać pomoc prezydenta Turcji Erdogana. I ponieważ zaistniała sytuacja odbiła się na każdym kraju w innym sposób, każdy zaczął działać po swojemu: Niemcy próbują rozwiązać kryzys migracyjny, Francja skoncentrowała się na walce z Daesh (Państwem Islamskim), a Europa Wschodnia nawet słyszeć nie chce o owocach multikulturalizmu i neokolonializmu Europy Zachodniej. I jęczy, że wszyscy zapomnieli o zagrożeniu ze strony Rosji.

3 — Trzeci asymetryczny kryzys urósł do rangi politycznego.

Dziś europejskim liderom przychodzi się zmierzyć ze wzrostem populizmu, ale reakcja na niego jest bardzo różna. Żeby zahamować ksenofobiczne ruchy Niemcy wykazują więcej energii niż Francja, która zamyka się i dopuszcza do siebie nacjonalizm, także po to, by zabrać Frontu Narodowemu jego kartę przetargową. Niektórzy starają się znaleźć uspokojenie w oświadczeniach o tym, że państwa narodowe są jeszcze bardziej schorowane niż Europa. Pewnie tak, ale te już na pewno nie są aż tak kruche.