Rosja - USA: Na czym polega istota pretensji i jak odzyskać wzajemne zaufanie?

„Co trzeba zrobić w celu naprawienia sytuacji? Moim zdaniem odpowiedź nie jest skomplikowana" - rozmowa korespondentki Sputnik Polska z profesorem Borysem Szmelowem, szefem Centrum ds. Polityki Zagranicznej Federacji Rosyjskiej.

Departament Stanu USA oskarżył Rosję o pogwałcenie ustaleń Układu w sprawie likwidacji rakiet średniego i krótkiego zasięgu. Waszyngton jest zdania, że Moskwa złamała „ducha i litery" porozumienia, instalując rakiety odpalane z lądu. Przy tym władze Federacji Rosyjskiej niejednokrotnie odrzucały te pretensje. 9 marca Dmitrij Pieskow — sekretarz prasowy prezydenta Federacji Rosyjskiej — ponownie podkreślił, że Rosja była i nadal pozostaje wierna swym zobowiązaniom podjętym na arenie międzynarodowej, w tym również tym, które wynikają z treści układu w sprawie likwidacji rakiet średniego i krótkiego zasięgu. Układ nabrał mocy prawnej w dniu 1 czerwca 1988 roku, został podpisany pod koniec 1987 roku przez Michaiła Gorbaczowa i Ronalda Reagana. Strony zobowiązały się do rezygnacji z produkcji, testowania i rozmieszczania rakiet balistycznych i pocisków samosterujących odpalanych z lądu o zasięgu średnim — czyli od 1000 do 5500 kilometrów — i małym — od 500 do 1000 kilometrów.

Jak uważają rosyjscy eksperci w dziedzinie wojskowości, Waszyngton, wysuwając nowe oskarżenia, usiłuje „usprawiedliwić instalowanie infrastruktury dla rakiet o dużym zasięgu na podstawie wyrzutni Mk41, mającej udawać systemy obrony przeciwrakietowej, które obecnie Stany Zjednoczone umieszczają w Europie". Za pomocą dezinformacji Stany Zjednoczone usiłują wciągnąć Moskwę w konflikt — uważa profesor Borys Szmelow, szef Centrum do spraw Polityki Zagranicznej Federacji Rosyjskiej w Moskwie.

— Wysuwane pod adresem Rosji oskarżenia o rzekome wykroczenia wobec ustaleń Układu w sprawie rakiet średniego i małego zasięgu pozbawione są jakichkolwiek podstaw. Stany Zjednoczone sugerują, że Federacja Rosyjska zbudowała zespół rakietowy o dużym potencjale. Jednak, jak podkreślał Siergiej Ławrow, strona amerykańska nie potwierdziła oskarżeń poprzez przedstawienie danych telemetrii. Tym niemniej Waszyngton jest zaniepokojony potencjałem wyrzutni Iskander-K, gdyż, zdaniem amerykańskich ekspertów, w pewnych warunkach mogą one być dopracowane, i te rakiety wówczas będą mogły pokonywać odległość większą niż 500 kilometrów. Ta perspektywa, jak wiemy, niepokoi również bardzo Polskę. Rosja z kolei zaniepokojona jest instalacją amerykańskich wyrzutni obrony przeciwrakietowej w Rumunii i Polsce, gdyż będą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla naszego kraju. Oto sens tego, co dzieje się obecnie. To granie na nerwach, które zaostrza i bez tego napięte relacje między Federacją Rosyjską a Zachodem. A przecież rosyjsko-amerykański układ w sprawie rakiet średniego i małego zasięgu ma bardzo ważne znaczenie dla zapewniania stabilności strategicznej na świecie. Gdy 30 lat temu został on podpisany przez ówczesnych przywódców Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych, „zimna wojna" zaczęła odchodzić w przeszłość. Obecnie znów zauważalny jest brak zaufania między Rosją a NATO.

Co trzeba zrobić w celu naprawienia sytuacji? Moim zdaniem odpowiedź nie jest skomplikowana. Należy wspólnymi wysiłkami dążyć do zapewnienia stabilizacji w relacjach politycznych między Federacją Rosyjską a przymierzem północnoatlantyckim, działać w celu zapewnienia równowagi interesów, w pierwszej kolejności — w dziedzinie bezpieczeństwa. Krócej mówiąc

należy zmienić paradygmat relacji między Federacją Rosyjską a Zachodem, aby odzyskać wzajemne zaufanie do siebie. Nie jest to zadanie łatwe, jednak, moim zdaniem, żadne inne wyjście nie istnieje.