Echa II wojny światowej: walka o zabytki kultury czy rewidowanie historii?

Niemcy w dalszym ciągu nalegają na zwrot swoich zabytków kultury, przemieszczonych do Rosji po II wojnie światowej - informują „Izwiestija", powołując się na oświadczenie Ambasady RFN w Moskwie.

Niemiecka misja dyplomatyczna podkreśla, że obiekty kultury nie powinny być traktowane jako rekompensata za straty wojenne, powołując się na Prawo konfliktów zbrojnych, sprecyzowane na konferencji w Hadze w 1907 roku.

Niemcy liczą na zwrot odkryć Heinricha Schliemanna i „skarbu z Eberswalde", a także tysięcy unikatowych złotych przedmiotów i ozdób z IX wieku p.n.e.

Ambasada przypomniała również, że w 2017 roku do Rosji powróciły cztery obiekty kulturalne. Chodzi przede wszystkim o obrazy wywiezione w 1944 roku z Pałacu w Gatczynie.

Z kolei specjalny przedstawiciel prezydenta Rosji ds. międzynarodowej współpracy kulturalnej Michaił Szwydkoj powiedział, że żadna wymiana zabytków kulturowych nie może mieć miejsca, dopóki między krajami nie zostanie przywrócony normalny dialog polityczny.

Przypomniał również, że w Rosji obowiązuje ustawa z 1998 roku „O obiektach przemieszczonych do Rosji w rezultacie II wojny światowej i jej następstw", zgodnie z którą przeważająca większość tych dzieł sztuki uważana jest teraz za dziedzictwo kulturowe Rosji i nie wolno ich wywozić ani przekazywać innym krajom.

Jak dodał Szwydkoj, w czasie wojny zniszczono, rozkradziono i wywieziono z ZSRR setki tysięcy zabytków kultury, a oddano tylko kilkadziesiąt z nich.

Nie może być nawet mowy o zwrocie trofeów w postaci zabytków kulturowych Niemcom, oświadczył w wywiadzie dla Sputnika szef departamentu do spraw muzeów Ministerstwa Kultury Władysław Kononow:

„Mogą obowiązywać jakieś porozumienia międzyrządowe, w tym także w sprawie wymiany, jednak poruszenie kwestii tego, że trzeba zwrócić to, co zostało utrwalone w 1945 roku, jest kategorycznie niemożliwe" — dodał rozmówca agencji.

Kononow podkreślił również, że rosyjskie muzea samodzielnie prowadzą poszukiwania skradzionych eksponatów muzealnych, które często wystawiane są na sprzedaż na aukcjach w Europie i Ameryce i kupują je za własne pieniądze czy też na środki z budżetu.

Politolog Jurij Poczta, profesor Katedry Politologii Porównawczej Rosyjskiego Uniwersytetu Przyjaźni Narodów, w wywiadzie dla Sputnika skomentował sytuację związaną z przejętymi dziełami sztuki:

„Związek Radziecki traktował zabytki kulturalne, przemieszczone po drugiej wojnie światowej z Niemiec, jako jedną z postaci rekompensaty za zbrodnie popełnione przez reżim nazistowski na jego terytorium. Równocześnie, część tych dzieł następnie została zwrócona — dobrze znana jest na przykład historia zwrotu do Niemiec zbiorów Galerii Drezdeńskiej.

W odniesieniu do pewnych konkretnych dzieł sztuki prowadzono dialog między resortami rosyjskimi i niemieckimi, ukształtowała się więc praktyka, że jeśli wysuwane są te bądź inne pretensje, to należy je rozpatrywać. W tym przypadku natomiast widzimy wysuwanie jednostronnych pretensji bez jakichkolwiek prób przeprowadzenia konsultacji i wyklarowania wzajemnych interesów i pretensji. A przecież w tej sytuacji właśnie to należy robić —  czyli wyjaśniać, jakie stanowiska zajmują obie strony i jakie mają do siebie pretensje, aby omawiać je. Inaczej będzie to przypominać bardzo próbę rewidowania wyników drugiej wojny światowej. Jak wiemy, takie próby podejmują aktywnie niektóre kraje, którym chodzi o pokazanie Związku Radzieckiego jako agresora i o uznanie wyzwolenia Europy Wschodniej spod faszyzmu za jeszcze jedną okupację, tym razem radziecką. Oczywiście, nie można w żaden sposób pozwolić na podobne tendencje" — powiedział na zakończenie Jurij Poczta.