Poznańscy naukowcy chcą wysłać misie wodne na podbój Marsa

Niesporczaki to drobne bezkręgowce, o długości mniejszej niż milimetr. Z wyglądu przypominają niedźwiadki, a dzięki swoim zdolnościom uczestniczą w lotach kosmicznych. Badania nad tymi organizmami prowadzą naukowcy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Znanych jest około 1300 gatunków niesporczaków, a ich całkowitą liczbę szacuje się na ponad 10 tysięcy. Zasiedlają w zasadzie wszystkie ekosystemy lądowe, słodkowodne i morskie. Do aktywnego życia niezbędna jest im woda, ale te małe organizmy potrafią przetrwać nie tylko wysuszenie, lecz też zamrożenie, brak pokarmu czy wpływ szkodliwych czynników chemicznych. Zawdzięczają to zdolności do wchodzenia w kryptobiozę, czyli w stan życia utajonego.

Bez wody potrafią przetrwać nawet kilkanaście lat, a kilkadziesiąt — gdy się je zamrozi. W tym stanie niestraszne są im też ekstremalne temperatury (od —270 do 150 stopni Celsjusza), wysokie dawki promieniowania UV i jonizującego. Te zdolności wykorzystali naukowcy NASA i Europejskiej Agencji Kosmicznej i kilka gatunków niesporczaków ma już na swoim koncie kosmiczny lot. W ramach misji BIOPAN misie wodne w stanie anhydrobiozy wystawiono na działanie próżni kosmicznej. Mimo niskiej temperatury poniżej —200 stopni Celsjusza, bardzo wysokich dawek promieniowania UV i promieniowania kosmicznego, po powrocie na Ziemię umieszczone w wodzie niesporczaki ożyły.

Zdaniem doktora habilitowanego Łukasza Kaczmarka z Zakładu Taksonomii i Ekologii Zwierząt Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu może się okazać, że organizmy te będą w stanie skolonizować Marsa. Poznańscy naukowcy prowadzą badania związane z astrobiologią, czyli możliwością przetrwania niesporczaków na innych planetach i księżycach.

Jednocześnie zespół naukowców z Poznania testuje hipotezę "Sleeping Beauty", czyli "Śpiącej Królewny". Jeżeli niesporczak zapada w stan anhydrobiozy i budzi się z tego stanu po roku czy nawet po 2-3 latach, to ma dokładnie taki sam wiek biologiczny, jak w momencie, kiedy wszedł w ten stan. Te badania mogą mieć znaczenie dla poznania mechanizmów spowalniających procesy starzenia się także u innych organizmów, w tym ludzi. I choć niesporczaki ewolucyjnie są bardzo daleko od człowieka, to mechanizmy funkcjonujące w ich komórkach są na tyle zbliżone, że ludzkie komórki potrafią syntetyzować część białek produkowanych w komórkach niesporczaków i wykorzystywać do swoich celów.

Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że mamy też inne organizmy, takie jak wrotki czy sinice, które również są w stanie przetrwać na Marsie, to w zasadzie możemy powiedzieć, że mamy organizmy, które teoretycznie są w stanie stworzyć prosty ekosystem nawet na Marsie, jeżeli w przyszłości planowalibyśmy podbój tej planety — twierdzi Łukasz Kaczmarek.