Czy bez międzynarodowej kontroli Iran stworzy swoją bombę jądrową?

Irańskie rezerwy wzbogaconego uranu są 14 razy wyższe niż limit określony we wspólnym kompleksowym planie działania, donosi agencja France Presse, powołując się na raport Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA).

Jak wskazano w raporcie MAEA, na dzień 18 lutego całkowite zapasy wzbogaconego uranu w Iranie wynosiły 2967,8 kg. Jak podaje agencja, 14-krotnie przekracza to rozmiar uzgodniony w 2015 roku.

Ponieważ pod koniec 2020 roku w Iranie weszła w życie ustawa zobowiązująca do rozpoczęcia produkcji wysoko wzbogaconego uranu (od 20%), do stosowania mocniejszych wirówek wykraczających poza zapisy umowy nuklearnej, Iran wystosował ultimatum do krajów „europejskiego trio”: zdecydował się zrezygnować z rozszerzonych inspekcji MAEA, jeśli Teheran nie będzie mógł swobodnie handlować ropą i przeprowadzać transakcji finansowych za pośrednictwem mechanizmu handlowego.

Od 23 lutego Iran ograniczył działania kontrolne MAEA, co spotkało się z ostrą krytyką ze strony krajów „europejskiej trójki”. Wielka Brytania, Niemcy i Francja stwierdziły, że Iran naruszył swoje zobowiązania wynikające z porozumienia nuklearnego, kończąc wdrażanie protokołu dodatkowego.

Czy to oznacza, że ​​Iran przekroczył czerwoną linię w produkcji broni jądrowej? Anton Chłopkow, dyrektor Centrum Energii i Bezpieczeństwa, redaktor naczelny czasopisma „Jadernyj Klub”, członek Rady Naukowej przy Radzie Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, w rozmowie ze Sputnikiem powiedział, że Iran takimi działaniami nie naruszył żadnych granic wynikających z Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej:

Nie ma żadnych przesłanek, aby powiedzieć, że Iran zmierza w kierunku stworzenia broni jądrowej. Pozostaje stroną Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, zgodnie z którą zobowiązał się nie opracowywać, nie tworzyć ani nie otrzymywać broni jądrowej. Teraz, kiedy Amerykanie nie podjęli kroków w celu zniesienia sankcji, Iran kontynuuje działania zmierzające do zmniejszenia zobowiązań wynikających z porozumienia nuklearnego w odpowiedzi na bezczynność nowej administracji USA.

Szereg krytyków Iranu obawia się, że brak określonych inspekcji ze strony MAEA sprawia, że ​​irański program nuklearny staje się nieprzejrzysty, co pozwoli Iranowi zbliżyć się do tworzenia uranu nadającego się do tworzenia broni. Obawy wzrosły po tym, jak najwyższy przywódca Iranu, ajatollah Ali Chamenei, powiedział, że Iran może „pozwolić na wzbogacanie uranu w jakimkolwiek potrzebnym stopniu”, w tym „Iran może wzbogacić uran do 60%, aby zaspokoić potrzeby kraju”:

Zdaniem Antona Chłopkowa, słów irańskiego najwyższego przywódcy nie można interpretować jako możliwości stworzenia przez Iran bomby atomowej z dnia na dzień. Ekspert wyjaśnił, że stworzenie broni jądrowej wymaga wzbogacenia uranu w co najmniej 90%.

Ponadto, zgodnie z Układem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, nie jest zabronione wzbogacanie uranu do takiego poziomu. Iran ma reaktor badań jądrowych w Teheranie, który wykorzystuje 20% wzbogacony uran. Obecnie w Iranie nie ma żadnych cywilnych instalacji, które mogłyby wykorzystywać wzbogacony uran powyżej 20%.

Na początku stycznia rzecznik rządu irańskiego Ali Rabii powiedział, że Teheran uruchomił proces wzbogacania uranu do poziomu 20% w zakładzie w Fordo. Według rozmówcy Sputnika Iran jest celowo demonizowany w oczach opinii publicznej:

Szereg krajów regionu Bliskiego Wschodu, krajów europejskich i Stanów Zjednoczonych próbuje demonizować kroki Iranu w zakresie zwiększenia poziomu wzbogacania uranu. Jednocześnie wzbogacenie uranu na poziomie 20% nie narusza zobowiązań Iranu wynikających z kluczowego dokumentu odnośnie nierozprzestrzeniania broni jądrowej oraz Porozumienia o zabezpieczeniach z MAEA.

Podsumowując Anton Chłopkow zaznaczył, że w celu złagodzenia napięcia wokół irańskiego programu nuklearnego bardzo ważne jest zorganizowanie nieformalnego spotkania przedstawicieli 7 krajów sygnatariuszy porozumienia nuklearnego w formacie z 2015 roku: Iranu, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Chin, Rosji, USA, Francji.

„Mam nadzieję, że początkowy postęp, zaprezentowany przez nową administrację USA będzie dalej rozwijany. Ważne jest, co Iran wielokrotnie podkreślał, że jest on gotowy powrócić do pełnego wypełniania swoich zobowiązań wynikających z Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, jeśli wszyscy pozostali uczestnicy, głównie Stany Zjednoczone, zrobią to samo.

Teraz piłka jest po stronie Stanów Zjednoczonych. Ważne jest, aby inicjatywa, o której dziś dyskutujemy, o odbyciu nieformalnego spotkania wszystkich pierwotnych uczestników porozumienia nuklearnego, w tym Stanów Zjednoczonych, została zrealizowana. A jeśli zostanie odpowiednio przygotowana, to są duże szanse, że Iran nie wcześniej i nie później, czyli równolegle ze Stanami Zjednoczonymi, powróci do pełnego wypełniania swoich zobowiązań. Czyli, jak mi się wydaje, Iran jest gotowy zaprzestać wzbogacania uranu na poziomie 20% i powrócić do poziomu, który zanotowano w porozumieniu, czyli 3,67%”.

Poglądy i opinie zawarte w artykule mogą być niezgodne ze stanowiskiem redakcji.