Pięć oznak tego, że będziesz długo żyć

Naukowcy odkryli, że geny odpowiedzialne za metabolizm żelaza w organizmie związane są z długością życia. Co więcej, zidentyfikowano odcinki genomu, które wydłużają życia człowieka nawet o kilka lat.

Ilość żelaza w organizmie

Zdaniem brytyjskich i niemieckich naukowców wysoki poziom żelaza we krwi skraca życie. A jeśli zawartość tego pierwiastka śladowego w organizmie pozostaje w granicach normy – przeciwnie – zmiany związane z wiekiem spowalniają.

Wiadomo, że żelazo wpływa na zdolność zwalczania infekcji. W wielu chorobach związanych z wiekiem, takich jak choroba Parkinsona czy uszkodzenie wątroby, odnotowuje się zbyt duże lub zbyt małe ilości tego pierwiastka śladowego. Dlatego naukowcy przypuszczają, iż metabolizm żelaza jest ważnym czynnikiem wpływającym na długowieczność i zdrowie w podeszłym wieku.

Potwierdza to analiza ogromnej liczby danych genetycznych uzyskanych z otwartych międzynarodowych baz danych. Okazało się, że odcinki DNA związane z tymi wskaźnikami wpływają również na metabolizm żelaza.

Autorzy badania twierdzą, że ich wyniki wyjaśniają, dlaczego nadmierne spożycie bogatego w żelazo czerwonego mięsa koreluje z ryzykiem chorób związanych z wiekiem, przede wszystkim układu sercowo-naczyniowego. Naukowcy nie wykluczają, że lek, który reguluje poziom żelaza w organizmie, mógłby nie tylko wydłużyć życie o kilka lat, ale także zapewnić zdrową i aktywną starość.

Geny długowieczności

W 2015 roku amerykańscy i włoscy eksperci, po przeanalizowaniu danych ośmiuset osób w wieku powyżej stu lat i pięciu tysięcy powyżej 90 lat, zidentyfikowali cztery geny długowieczności: CDKN2B, związany z regulacją cykli życiowych komórek, SH2B3, ABO, które określają grupę krwi, oraz jeden z genów HLA, który odpowiada za rozpoznawania przez układ odpornościowy komórek własnego ciała.

Cztery lata później międzynarodowy zespół naukowców opisał już 12 odcinków genomu, którego różne warianty korelowały z długością życia. Były to głównie obszary kształtujące predyspozycje do poważnych chorób, w szczególności układu sercowo-naczyniowego i cukrzycy typu 2, a także chorób wynikających z palenia. Jednocześnie geny związane z nowotworami złośliwymi, które nie są związane z uzależnieniem od tytoniu, nie mają istotnego wpływu na długość życia.

Ponadto wpływ pewnych wariacji genetycznych zmienia się wraz z wiekiem. Niektóre stanowią zagrożenie dla młodych ludzi, inne dopiero po 60-70 roku życia.

Kwestia płci

Od razu z kilku prac naukowych wynika, że długość życia w dużym stopniu zależy od płci: samice prawie wszystkich gatunków ssaków żyją średnio dłużej niż samce.

W eksperymencie przeprowadzonym przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco, którzy sztucznie wyhodowali myszy z klasycznym zestawem chromosomów XX i XY, a także „transpłuciowe” samice XY i samce XX, gryzonie z męskim zestawem chromosomów XY umierały wcześniej. Normalne samice i „niewłaściwe” samce XX żyły znacznie dłużej.

Ponadto wśród długowiecznych gryzoni przeważały osobniki, u których żeńskie gruczoły płciowe były przyłączone do żeńskich chromosomów. Zdaniem autorów pracy oznacza to, że jajniki zawierają hormony i inne cząsteczki sygnałowe, które przedłużają życie i spowalniają procesy starzenia.

Zgadzają się z tym niemieccy i duńscy naukowcy, którzy analizowali sytuację demograficzną w najtrudniejszych okresach – podczas handlu niewolnikami na wyspie Trynidad, epidemii odry na Islandii i głodu w Szwecji, Irlandii i na Ukrainie. Okazało się, że prawie wszędzie kobiety żyły przeciętnie dłużej niż mężczyźni.

Naukowcy twierdzą, że przedstawiciele silnej płci są bardziej wrażliwi ze względu na testosteron, który może zaburzać pracę układu odpornościowego. Z drugiej strony żeński hormon płciowy – estrogen – ma działanie przeciwzapalne.

Optymiści żyją dłużej

Amerykańscy naukowcy ustalili, że światopogląd człowieka wpływa również na długość życia. Po przeanalizowaniu danych półtora tysiąca mężczyzn i około 70 tysięcy kobiet eksperci stwierdzili, że najbardziej optymistyczni – ustalono to w specjalnych testach – z reguły żyją o 11-15 procent dłużej.
Można to wytłumaczyć tym, że osoby radosne rzadziej cierpią na choroby układu krążenia i płuc. Ponadto częściej prowadzą zdrowy styl życia.

Kolejnym czynnikiem – jak sugerują autorzy pracy – jest wiara optymistów w swoje siły. Mniej emocjonalnie reagują na trudne sytuacje i szybciej uwalniają się od stresu.

Poziom wykształcenia

Poziom wykształcenia, a raczej predyspozycje genetyczne do niego, zdaniem międzynarodowego zespołu naukowców, jest również ważny. Według różnych źródeł dziedziczność tej cechy szacuje się od 20 (w badaniach genetyki molekularnej) do 60 proc. (porównując sukcesy bliźniaków).

W oparciu o informacje o dwustu tysiącach Europejczyków badacze ustalili, że im wyższy jest tzw. wynik poligeniczny – zestaw wariantów genetycznych, według których biologowie określają głód wiedzy – tym dłużej żyje człowiek.

Jednak autorzy pracy podkreślają, że ujawniona korelacja jest jedynie statystyczna, a nie przyczynowa.

Poglądy i opinie zawarte w artykule mogą być niezgodne ze stanowiskiem redakcji.