„Polityka konfrontacji z Rosją poniosła porażkę”

W zeszłym roku Rosja, nie przyciągając do tego nadmiernej uwagi, złożyła w NATO szereg propozycji w zakresie kontroli nad uzbrojeniem, który, niestety, został odrzucony przez sojusz.

Z Niemcami w roli  pośrednika i z nowym prezydentem Donaldem Trumpem zwolennicy pokojowego współistnienia być może będą mogli pokonać opór „jastrzębi”, — uważa specjalista ds. Rosji, doktor Christian Wipperfurth. 

 — Panie Wipperfurth, przerzucenie amerykańskich wojsk do Europy Wschodniej, ataki cybernetyczne, propaganda – ton pomiędzy Zachodem i Rosją staje się coraz ostrzejszy. Pan już od kilku dziesięcioleci zajmuje się badaniem Rosji. Gdzie się znajdujemy, jeśli porównać sytuację z latami 80-ymi lub 90-ymi?

- Wielu kanałów, którymi prowadzony był dialog w okresie zimnej wojny, już nie ma. (…) Ale bez względu na manewry, przerzucanie wojsk i napięte stosunki, są również pozytywne sygnały. Wznowiona została dyskusja w zakresie kontroli nad uzbrojeniem. Niemcy starają się, aby swoją działalność wznowiła rada Rosja-NATO. 

Niektórzy z naszych sojuszników zrezygnowali z tego, ale wiosną zeszłęgo roku odbyło się pierwsze po dwuletniej przerwie posiedzenie rady. W lipcu odbyło się drugie spotkanie, które było już bardziej konkretne. A jeszcze Rosja (…) zaproponowała, aby wszystkie samoloty wojskowe podczas lotów nad Bałtykiem włączały transpondery. 

 — Czy ta propozycja została przyjęta?

— Z początku sekretarz generalny NATO zademonstrował otwartość i poprosił o dodatkowe informacje, które strona rosyjska przedstawiła pod koniec lata. Ale pod koniec września NATO odrzuciło tę inicjatywę powołując się na to, że państwa NATO porozumiały się, że będą kontynuować kontakty z Rosją na szczeblu politycznym, a nie na wojskowym. 

 — W pewnym momencie Obama swoim rozporządzeniem zabronił ministerstwu obrony  Stanów Zjednoczonych kontaktować się z rosyjskimi kolegami. 

— To nawet nie było rozporządzenie, pod koniec 2016 roku została przyjęta ustawa zakazująca kontaktów między ministerstwami obu państw. 

 — To przypomina jakąś brudną grę: na początku Rosję izolują, a potem mówią,  że sama wykluczyła się ze wspólnoty międzynarodowej. 

- Można i tak powiedzieć. Ale ja bym zwrócił uwagę na różnice w ramach samego sojuszu. Pod koniec września zaistniała sytuacja, w której NATO odmówiło rozmów z Rosją. Ale decyzje w NATO podejmowane są tylko jednomyślnie, a Niemcy i Francja były przeciwko. Zatem jesienią był osiągnięty kompromis: z początku negocjacje odnośnie konkretnej propozycji zostały odrzucone, ale przy tym rada Rosja-NATO miały kontynuować swoją pracę. Krótko przed Bożym Narodzeniem odbyło się kolejne spotkanie. (…) Niemcy zdecydowały się na stworzenie własnej „frakcji” w ramach NATO. A pod koniec listopada już 14 europejskich szefów MSZ otwarcie poparło niemiecką inicjatywę kontroli rozbrojenia. A potem zobaczyliśmy w szeregach NATO kogoś, kto w ogóle nie chciał żadnych negocjacji z Rosją, ale gotów był omówić propozycję dotyczącą transponderów, którą Rosja złożyła pół roku wcześniej. 

 — Czy może Pan podać te państwa, które chcą dialogu z Rosją? 

— Za dialogiem opowiadają się na przykład Niemcy, Francja, Austria, Finlandia i Słowacja. Przeciwko są Polska i pastwa nadbałtyckie.  

 — W jakich kwestiach Zachód jest gotów rozmawiać z Rosją? 

— Niestety nie sądzę, aby możliwe były jakieś znaczne kroki, dlatego, że naruszone zostało wzajemne zaufanie pomiędzy państwami. Ale takimi kwestiami mogłyby być kontrola nad uzbrojeniem, sposoby podniesienia zaufania i walka z terroryzmem.

 — Czy Pana zdaniem sytuacja może zmienić się przy nowym prezydencie Stanów Zjednoczonych? 

- Coś się na pewno zmieni, tylko nie wiadomo, w jakim kierunku. Zdaje się, że nowa administracja uważa za swojego głównego konkurenta, jeśli nawet nie przeciwnika, Chiny. 

 — Panie  Wipperfurth, był Pan współinicjatorem „Rozładowanie teraz”. O co w tym chodzi? Czy jest jakaś reakcja? 

— Tę inicjatywę poparło już około trzech tysięcy osób. Poza tym, podpisało ją kilku byłych ministrów, znanych przedstawicieli inteligencji i ruchu pacyfistycznego. Jesteśmy zdecydowani i uważamy, że pora działać. Polityka konfrontacji z Rosją poniosła porażkę.