Polska nadal szczepi AstraZeneką. Dworczyk: Kraje uległy panice. My opieramy się na twardych danych

Coraz więcej państw decyduje się na wstrzymanie szczepień preparatem AstraZeneca w ramach środków ostrożności z powodu pojawiających się doniesień o ryzyku wystąpienia zakrzepicy krwi u osób, które się nim zaszczepiły. Polska szczepi dalej w oczekiwaniu na oficjalną decyzję Europejskiej Agencji Leków.

Szef KPRM Michał Dworczyk powiedział PAP, że reakcja Polski nastąpi wyłącznie w oparciu o fakty i rekomendacje naukowców i lekarzy. Polityk przypuszcza, że kontrowersje wokół szczepionki AstraZeneca mogą być efektem „brutalnej walki na rynku koncernów medycznych z użyciem dezinformacji”. Dworczyk zasugerował, że może chodzić o działania, które mają na celu zdyskredytowanie producenta preparatu. Wcześniej szereg krajów UE, w tym Austria, Estonia, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Dania, Bułgaria, Norwegia, Islandia, Słowenia, Cypr, Włochy, Francja, Niemcy i Hiszpania, zawiesiły stosowanie szczepionki AstraZeneca 

Dworczyk: Polska nie kieruje się instynktem stadnym

Decyzje naszych zagranicznych partnerów są podyktowane w kilku przypadkach badaniem niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), które ostatnio w nich wystąpiły. Stosowne instytucje w tych krajach badają związek między niekorzystnymi odczynami, a podaniem szczepionki AstraZeneca – powiedział koordynator rządu ds. szczepień.

W jego ocenie większość krajów, która czasowo zawiesiła szczepienia, uległa panice wywołanej przez medialnie podsycane informacje na temat rzekomych powikłań po podaniu AstryZeneki. Zdaniem Dworczyka za niedługo wrócą ponownie do szczepień preparatami AstraZeneca, co tylko potwierdzi, że Polska podjęła samodzielną słuszną decyzję, a nie w oparciu o instynkt stadny.

Szef KPRM zwrócił uwagę, że „polskie władze kierują się wyłącznie twardymi danymi”, a żadna z instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo leków nie wystosowała rekomendacji, żeby wstrzymać szczepienia AstraZeneką. Przywołał też sytuację w Wielkiej Brytanii, w której preparat ten otrzymało ponad 11 mln osób i nie ma badań, które wskazują na jego negatywny wpływ.

W moim przekonaniu jest możliwe, że mamy do czynienia z zaplanowaną akcją dezinformacyjną oraz brutalną walką koncernów medycznych, być może wspieranych przez kraje, w których te firmy są zarejestrowane – stwierdził polityk.

Dodał, że może na tym zależeć firmom, które również chcą, żeby ich produkcja trafiła do obrotu.

Minister zapewnił, że polski rząd kieruje się bezpieczeństwem pacjenta i wszelkie decyzje będą podejmowane na podstawie twardych danych i faktów. - Przesłanek, że należy wstrzymać szczepienia AstrąZeneką, obecnie nie ma – poinformował Dworczyk i dodał, że Polska podjęła samodzielną decyzję, a nie w oparciu o instynkt stadny. Jednocześnie podkreślił, że jeśli EMA wyda w tej sprawie stosowny komunikat o wstrzymaniu szczepień tym preparatem, to polski rząd niezwłocznie się do niego dostosuje.

Rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz poinformował dziś, że w Polsce nie wystąpił jeszcze żaden przypadek zgonu z powodu szczepienia preparatem AstraZeneca. - Mamy 0,3 proc. NOP-ów po szczepieniach szczepionką AstraZeneca. (...) szczepień tych było ponad 500 tysięcy. Tylko pięć z nich miało charakter ciężki. Ta szczepionka jest szczepionką w tej chwili cały czas bezpieczną, nie ma żadnej rekomendacji, by wstrzymywać szczepienia - wyjaśnił Andrusiewicz.

Eksperci zgodni: Większe korzyści niż ryzyko

Eksperci również są zgodni, że wstrzymanie szczepień AstraZeneką byłoby przedwczesne. Prof. Magdalena Marczyńska z Rady Medycznej uważa, że nie ma dowodów naukowych przeciwko szczepionce AstraZeneca, a cała dyskusja o epidemii i szczepieniach przypomina histerię i nakręcanie paniki.

- Ta szczepionka została dopuszczona do obrotu przez Europejską Agencję Leków. To nie są decyzje spod dużego palca - powiedziała Marczyńska. Zwróciła również uwagę, że nie należy szukać podobieństw między sytuacją  w Polsce a innych krajach, ponieważ każdy wybrał własną strategię szczepień. Jednocześnie przyznała, że skutki uboczne mogą wystąpić zawsze i należy to monitorować, a nie podejmować pochopne decyzje.

Oczywiście, że przy milionach szczepień na całym świecie mogą się pojawić skutki uboczne u niewielkiego promila osób. Przy każdym leku jest też tak, że już po dopuszczeniu do obrotu uzupełnia się potem listę możliwych działań niepożądanych. Nie może być jednak tak, że dyskusją o szczepieniach rządzi histeria - podkreśliła ekspertka.

W ocenie profesor również może chodzić o jakieś rynkowe rozgrywki. - Doradzam uważne śledzenie sytuacji. Nie jestem za tym, aby na już chwiać się od ściany do ściany i zamykać wszystko – zaznaczyła.

„Europejska Agencja Leków nadal uważa, że korzyści ze stosowania szczepionki AstraZeneca w zapobieganiu COVID-19 i związanym z nim ryzykiem hospitalizacji i zgonu przewyższają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych” – napisał na Twitterze prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Grzegorz Cessak.

⚠️ 4. komunikat EMA ‼️
EMA nadal ocenia dane dotyczące przypadków zakrzepowo-zatorowych, również tych z niecharakterystyczną obniżoną liczbą płytek krwi. Profil bezpieczeństwa szczepionki AstraZeneca nie uległ zmianie‼️
PRAC wyda w czwartek (18.03) ostateczne rekomendacje ⤵️ https://t.co/oMlwR2bUAI

— 𝗚𝗿𝘇𝗲𝗴𝗼𝗿𝘇 𝗖𝗲𝘀𝘀𝗮𝗸 (@GCessak) March 16, 2021

Dodał, że EMA nadal ocenia dane dotyczące przypadków zakrzepowo-zatorowych, również tych z niecharakterystyczną obniżoną liczbą płytek krwi. Jednocześnie podkreślił, że profil bezpieczeństwa szczepionki AstraZeneca nie uległ zmianie, a ostateczne rekomendacje europejski regulator wyda w czwartek 18 marca. Cessak zapewnił, że szczepionkę można stosować w czasie trwania analiz, a kraje, które zdecydowały o zawieszeniu używania preparatu, zrobiły to w ramach środków ostrożności.

Wyjaśnił, że przypadki związane z zakrzepami i zatorowością pojawiły się u niewielkiej liczby zaszczepionych pacjentów. „Co roku u wielu osób w Unii Europejskiej występują incydenty zakrzepowo-zatorowe, o różnym podłożu. Co więcej, ogólna liczba zdarzeń zakrzepowo-zatorowych u osób zaszczepionych nie wydaje się być większa niż obserwowana w populacji ogólnej” – przekazał prezes urzędu certyfikacji leków.

Wirusolog prof. Włodzimierz Gut na antenie Polskiego Radia 24 powiedział, że odczyny poszczepienne są sprawą, która występuje prawie przy każdej szczepionce i normalnym mechanizmem jest to, że ktoś decyduje się na wstrzymanie szczepień, jeśli wystąpiły jakieś niepożądane skutki. - Jeżeli się użyje milionów dawek, na pewno trafi się na osobę, która z jakiegoś powodu rozwinie ciężki niepożądany odczyn poszczepienny - stwierdził profesor i dodał, że należy zweryfikować, czy ma to bezpośredni związek ze szczepionką.

„Samoloty ulegają wypadkom, a mimo to latają”

Farmakolog, dr Leszek Borkowski w rozmowie z portalem Interia mówi wprost: „Ryzyko jest zawsze przy każdym leku. (...) Na jedną szalę wagi kładziemy korzyści z przyjmowania leku, a na drugą szalę kładziemy ryzyka i w zależności od tego co przeważa, taka jest decyzja”. Według niego kraje, które podjęły decyzję o wstrzymaniu stosowania AstraZenek uległy emocjom, histerii, nie można też wykluczyć pewnej kalkulacji politycznej.

Zobrazował również sytuację z NOP, tłumacząc, że ryzyko występuje zawsze, ale jest nieporównywalnie więcej korzyści. Dlatego trzeba się zastanowić, co jest ważniejsze, uchronienie populacji, czy wycofanie szczepionki, która powoduje skutki uboczne i zgony w skali jedna tysięczna procenta? Lekarz zaznaczył, że to, co powiedział brzmi okrutnie, ale wszystko trzeba analizować ze względu na stosunek korzyści do ryzyka. 

To tak samo jak z transportem lotniczym. Samoloty ulegają wypadkom i są to ogromne tragedie, a mimo to samoloty latają. Takie samo podejście powinno być w stosunku do leków, a szczepionka jest lekiem. Powinniśmy wziąć pod uwagę korzyści, które przeważają nad ryzykiem – stwierdził dr Borkowski.

Szefowa Europejskiej Agencji Leków (EMA) Emer Cooke poinformowała podczas dzisiejszej konferencji prasowej, że aktualnie nic nie wskazuje, że szczepienia preparatem AstraZeneca spowodowały zakrzepy krwi. Dodała, że liczba przypadków zakrzepowo-zatorowych u zaszczepionych osób nie wydaje się wyższa, niż w przypadku całej populacji. Poinformowała też, że liczba niepożądanych odczynów jest podobna w przypadku każdej ze szczepionek. EMA bada też, czy incydenty z zakrzepami nie są związane wyłącznie z konkretną partią preparatu. Cooke zapewniła, że regulator analizuje wszystkie przypadki i przedstawiła stanowisko EMA, że, jeśli chodzi o szczepionki, to nadal korzyści są większe niż ryzyko.

„Jeśli szczepione są miliony ludzi, to jest nieuchronne, że pojawiają się rzadkie i poważne incydenty chorób (...) po szczepieniu. Naszą rolą jest, aby zapewnić, że podejrzane reakcje są szybko analizowane, tak by odpowiedzieć na pytanie, czy to efekt uboczny szczepionki czy koincydencja” - powiedziała szefowa EMA.

Press conference by @EMA_News Executive Director Emer Cooke on the investigation on COVID-19 vaccine AstraZeneca and thromboembolic events. https://t.co/G81yzlfNcX

— European Commission 🇪🇺 (@EU_Commission) March 16, 2021