Gorbaczow o kampanii antyalkoholowej w ZSRR

Kampania antyalkoholowa została ogłoszona w 1985 roku. Zdaniem Gorbaczowa forma, w jakiej została wprowadzona, była błędem. „Wytrzeźwienia społeczeństwa nie można było przeprowadzać z rozpędu. Na to potrzebne były lata”.

Były prezydent Związku Radzieckiego Michaił Gorbaczow przyznał, że kampania antyalkoholowa, którą prowadzono 30 lat temu w ZSRR, była błędem. Nie trzeba było ograniczać sprzedaży alkoholu i prowokować produkcji bimbru. Trzeba było planowo walczyć z alkoholizmem, działać stopniowo, a nie ogłuszać „obuchem po głowie” społeczeństwa.

Za rządów Gorbaczowa w 1985 roku ogłoszono koleją w historii ZSRR kampanię antyalkoholową, tzw. gorbaczowowską prohibicję. Podniesiono ceny na alkohol, ograniczono jego sprzedaż, wycięto winorośle, potrzebny do pędzenia bimbru cukier sprzedawano na kartki. Przyczyniło się to do zwiększenia spożycia samogonu i surogatów oraz ograniczyło wpływy do budżetu. Jednocześnie zmniejszyła się śmiertelność i wzrosła średnia długość życia, spadła ilość przestępstw dokonywanych pod wpływem alkoholu.

— Uważam, że kampania antyalkoholowa mimo wszystko była błędem w tej postaci, w jakiej była przeprowadzana. To przeholowanie z zamykaniem sklepów, szczególnie w Moskwie. Ogromne kolejki. Wzrost bimbrownictwa. Cukier zniknął ze sklepów. Trzeba było zamiast kampanii przeprowadzić planową długoterminową walkę z alkoholizmem. Wytrzeźwienia społeczeństwa nie można było przeprowadzać z rozpędu. Na to potrzebne były lata. I walczyć trzeba nieprzerwanie, stale. Myślę, że i teraz trzeba walczyć z alkoholizmem. Jeśli przestaniemy, będzie jeszcze gorzej – powiedział Gorbaczow w wywiadzie dla gazety „Komsomolskaja Prawda”.

Gorbaczow przyznał, że nie był bezpośrednim inicjatorem kampanii. Ten proces rozpoczął się jeszcze za Leonida Breżniewa. 

— Do tego czasu KC już sześć lat zajmowało się planowaniem środków antyalkoholowych. Zaczęło się to za Breżniewa… Szczerze mówiąc, Leonida Iljicza (Breżniewa) zmuszono do zaakceptowania tego pomysłu – powiedział Gorbaczow.

Dodał on, że Breżniew przeciągał rozpoczęcie kampanii, ponieważ nie zgadzał się na nią. Gorbaczow podkreślił, że kiedy obejmował stanowisko sekretarza generalnego KC KPZR kampania był już opracowana. Prohibicję czasów pierestrojki nazwał on błędem.

— Były oczywiste niepowodzenia, dziury budżetowe, kolejki. Ale były i pozytywne momenty, tj. ograniczenie śmiertelności, podniesienie wskaźnika urodzeń. Podczas kampanii antyalkoholowej zmarło o 1,6 mln ludzi mniej niż w poprzednich latach. Gwałtownie zmniejszyła się liczba nieszczęśliwych wypadków w zakładach pracy, na drogach – powiedział były prezydent ZSRR.