Czy mógłbyś zabić Hitlera jako niemowlę?

New York Times Magazine przeprowadził sondaż, którego uczestnicy mieli odpowiedzieć na pytanie, czy mogliby zabić Adolfa Hitlera jako niemowlę. Autor «The Atlantic» Matt Ford rozważa o tym, co by było, gdyby Hitler nie istniał. Zresztą na pytanie New York Times Magazine odpowiedział przecząco.

Hitler został wyjątkową postacią w historii ludzkości i w pewnym sensie cały XX wiek tak czy inaczej obraca się wokół jego działalności na stanowisku kanclerza Niemiec w latach 1933-1945. Jednak obecność tej mrocznej postaci może odciągnąć nas od mnóstwa potężnych tendencji, istniejących w niemieckim społeczeństwie w tamtych czasach. Hitler nie wynalazł faszyzmu i nie był pierwszym niemieckim politykiem, który zaczął mówić o konieczność połączenia rdzennych niemieckich ziem. Najmocniejszym argumentem na korzyść wykreślenia Hitlera z historii jest Holocaust, norymberskie ustawy rasowe, Noc Kryształowa, bataliony śmierci, komory gazowe i tak dalej — niewątpliwie jest to dorobek Hitlera i jego uczniów, dlatego bez niego one by nie istniały — pisze Matt Ford.

Jednak skupiając się na odpowiedzialności Hitlera za Holocaust tracimy z oczu mnóstwo niepokojących wydarzeń z końca XX wieku. Przed objęciem przez niego władzy teorie eugeniczne już były szeroko rozprzestrzenione w krajach zachodnich. Antysemityzm był charakterystyczny dla dyskursu obywatelskiego i polityki państwowej nawet w USA. Skupiając się na centralnej roli Hitlera w Holocauście, ryzykujemy straceniem z oczu roli kilku tysięcy ludzi, którzy pomagali w realizacji podobnych planów zarówno w Niemczech, jak i okupowanej Europie a także sił społecznych i politycznych, które zdeterminowały powstanie takich planów. Nie ma żadnych gwarancji, że w warunkach głębokiego kryzysu gospodarczego i rasizmu naukowego w Niemczech nie pojawiłby się jakiś inny przywódca z takimi samymi skłonnościami do ludobójstwa — rozważa autor «The Atlantic».

Każda teoretyczna próba zapobiegnięcia II wojnie światowej powinna być uzupełniona w teorie o tym, co mogłoby się stać zamiast niej. Gdyby Wielka Brytania i Francja nie poniosły takich poważnych strat gospodarczych i wojskowych, mogłyby o wiele skuteczniej walczyć z dekolonizacją lub przynajmniej stawiać zbrojny opór ruchom nacjonalistycznym w Afryce i Azji. Pomimo 27 mln ofiar i wielu tysięcy zniszczonych miast i wsi Związek Radziecki wyszedł z tej katastrofalnej wojny zwycięsko, zdobywając status supermocarstwa. Czy nie byłby o wiele potężniejszy i agresywniejszy w 1945 roku, gdyby ta wojna w ogóle nie wybuchła? Czy Imperium Japońskie nie zachowałoby wszystkie swoje terytoria i być może osiągnęłoby lepsze rezultaty w wojnie z Chinami, która rozpoczęła się przed objęciem władzy przez Hitlera?— zadaje pytanie autor artykułu. 

Tymczasem USA znalazłyby się na o wiele słabszej pozycji, gdyby nie doszło do II wojny światowej. Mobilizacja z czasów wojennych doprowadziła do podwojenia PKB USA, w rękach Ameryki znalazła się połowa światowych mocy przemysłowych. Ustawa o prawach wojskowych, jedna z najbardziej znaczących inwestycji w kapitał ludzki w całej historii a także sieć federalnych szybkich autostrad, największa inwestycja w historii USA, stanowią bezpośrednią konsekwencję udziału USA w II wojnie światowej — uważa Matt Ford.

Wejście Hitlera na szczyty władzy zmusiło wielu czołowych fizyków, chemików, matematyków i innych europejskich naukowców do szukania azylu w USA. Wśród nich znalazły się jedne z najwybitniejszych inteligencji we współczesnej historii naukowej, w tym Albert Einstein, Niels Bohr, Enrico Fermi, Leó Szilárd itd. W 1939 roku, obawiając się planów Hitlera i wiedząc o tym, że Niemcy rozpoczęły już realizację własnego programu jądrowego, Einstein i Szilárd przekonali Franklina Roosevelta do wdrożenia projektu, który później został nazwany Manhattańskim. 

Co by było, gdyby Einstein napisał do przywódcy Niemiec i ostrzegłby go przed realizacją programu stworzenia broni jądrowej w Związku Radzieckim lub Imperium Brytyjskim? Co by było, gdyby pierwsze bomby atomowe zostały zrzucone nie po to, żeby położyć kres wojnie, tylko ją rozpętać?

Nigdy nie dowiemy się, jaki świat byłby bez Hitlera. Jednak ci, którzy twierdzą, że świat bez Hitlera byłby o wiele lepszy, powinni zdawać sobie sprawę z tego, że z takim samym prawdopodobieństwem mógłby być jeszcze gorszy. Niedawne wydarzenia miały zmusić nas do zwątpienia w zdolność do zmiany kursu historii w potrzebnym nam kierunku. Administracja Busha naiwnie zakładała, że obalenie Saddama Husajna w 2003 roku doprowadzi do kształtowania zdolnej do funkcjonowania demokracji liberalnej na nieliberalnym Bliskim Wschodzie. Zamiast tego przyniosło niestabilność, czystki etniczne, wojnę domową i powstanie PI.

Jednak z drugiej strony powinniśmy czuć ulgę. Żyjemy w cynicznych czasach, zapominając o tym, że stajemy się świadkami zadziwiających wydarzeń. Akty niewyobrażalnej brutalności do tej pory mają miejsce, jednak prawa człowieka są obecnie uznawane za wartość w większości krajów, bez względu na to, że nie zawsze są przestrzegane. Do tej pory wybuchają konflikty, lecz największym mocarstwom udawało się unikać wojny światowej w ciągu 70 lat. Rasizm i antysemityzm do tej pory istnieją, lecz przedwojenne formy kolonializmu i pogromów prawie znikły. To całkiem nie ta przyszłość, o którą walczyły Niemcy nazistowskie i w której imię zginęły. Jeśli wykreślimy Hitlera z historii, będziemy także musieli wykreślić jeden niezaprzeczalny fakt: Hitler przegrał — podsumowuje swoje rozważania Matt Ford, autor «The Atlantic».