Litwa jest oburzona wyemitowaną w Rosji monetą z rzeźbami Wilna

Polityczny dyrektor MSZ Litwy Ronaldas Kupczynskas wyraził oburzenie w związku z wyemitowaną przez Rosję monetą z wizerunkiem rzeźb radzieckich usuniętych z Zielonego Mostu w Wilnie w zeszłym roku.

Bank Centralny Federacji Rosyjskiej 1 sierpnia w ramach programu emisyjnego przekazał do obiegu pięciorublową monetę, na której w obramowaniu dwóch pięcioramiennych gwiazd znajduje się napis „Wilno” i data 13 lipca 1944 – dzień, kiedy Armia Czerwona wyzwoliła Wilno z rąk faszystów. Zdaniem litewskiego dyplomaty, ta data to dzień, kiedy Armia Czerwona „zajęła” Wilno. 

„Znamy stanowisko Rosji, a emisja monet tylko to potwierdza, że Rosja nie jest jeszcze gotowa do historycznej prawdy o radzieckiej okupacji” – powiedział Kupczynskas agencji BNS. Dodał, że tego dnia „nazistowską okupację zastąpiła radziecka”. 

„MSZ Litwy zna i zwraca uwagę na wyemitowane przez Bank Centralny Rosji monety. Nie mamy żadnych wątpliwości odnośnie roli Armii Czerwonej i jej miejsca w historii Litwy” – oświadczył Kupczynskas. 

Monety, które weszły w obieg 1 sierpnia, zostały wyprodukowane w ramach serii miasta-stolice państw, wyzwolone spod okupacji nazistowskiej przez wojska radzieckie. Na monecie poświęconej Wilnie wyobrażono kompozycję „Na straży pokoju”, usuniętą w zeszłym roku przez miasto z Zielonego Mostu.  Także na nowych pięciorublowych monetach zobaczyć można pomnik Tallińskiego Brązowego Żołnierza, którego demontaż razem ze zburzeniem muru w nocy z 26 na 27 kwietnia 2007 roku pociągnął za sobą masowe zamieszki w Tallinnie i innych estońskich miastach, stał się swojego rodzaju symbolem „rewizji historii". Utrwalony na monecie został również Obelisk na Cmentarzu Wojennym Żołnierzy Armii Radzieckiej w Warszawie.

Państwa nadbałtyckie uważają, że od 1940 po 1991 znajdowały się pod okupacją radziecką. Rosja, jako prawna spadkobierczyni Związku Radzieckiego, kategorycznie nie zgadza sie z takim postawieniem sprawy. Rząd Rosji niejednokrotnie oświadczał, że o żadnej okupacji państw nadbałtyckich w 1940 roku ze strony Związku Radzieckiego nie mogło być mowy. Wcześniej MSZ Federacji Rosyjskiej wyjaśniało, że rozpatruje przyłączenie państw nadbałtyckich do ZSRR jako odpowiadające normom prawa międzynarodowego z tamtych czasów. 

Zdaniem resortu, termin „okupacja” nie może być tu wykorzystany, ponieważ między ZSRR i państwami nadbałtyckimi nie było działań wojennych, a wejście wojsk zrealizowano na podstawie umowy i jasno wyrażonej zgody istniejących w tych republikach władz. Ponadto, na Litwie, Łotwie i w Estonii przez cały czas przebywania w składzie Związku Radzieckiego (z wyjątkiem okresu okupacji niemieckiej w okresie II wś) istniały narodowe organy władzy.