Naukowcy z Rosji i USA określili największe dinozaury Azji Środkowej

Paleontolog z Instytutu Zoologicznego Rosyjskiej Akademii Nauk i jego kolega z amerykańskiego Smithsonian Institution wyjaśnili, że największymi dinozaurami na terytorium współczesnej Azji Środkowej były tytanozaury – gigantyczne 100-tonowe roślinożerne jaszczury, o czym napisali w artykule opublikowanym w „Cretaceous Research”.

„Wykonaliśmy jeden z etapów uporządkowania wiedzy o faunie okresu kredy w Azji Środkowej. Wcześniej określone zostały taksony żółwi, dinozaurów drapieżnych, amfibii, ssaków i innych zwierząt. Teraz nastąpi zbadanie kolejnych grup dinozaurów – ornitopodów, ankilozaurów, dinozaurów rogatych i wielu innych grup kręgowców” – opowiada Aleksander Awerianow z Instytutu Zoologicznego Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu, którego słowa cytuje służba prasowa Rosyjskiej Fundacji Nauki. 

Jak wyjaśnia rosyjski paleontolog, w ciągu ostatnich lat jego koledzy znaleźli wiele skamieniałości dużych dinozaurów na terytorium Azji Środkowej, jednak wszystkie te znaleziska nie zostały usystematyzowane i zbadane kompleksowo. To porodziło spory na temat tego, jakie rodzaje, gatunki i rodziny zauropodów –dużych czworonożnych i długoszyich jaszczurów – były największymi w tym regionie w „erze dinozaurów”. 

Sytuację komplikuje to, że większość pozostałości zauropodów znalezionych na terytorium państ byłego ZSRR, stanowi skrajnie fragmentaryczne kości i zęby, na podstawie których dość trudno jest określić rozmiary i przynależność gatunkową. 

Szczególne zainteresowanie naukowców wywołały zęby znalezione w latach 90-ych przez Awerianowa i amerykańskich paleontologów na pustyni Kyzył-kum w uroczysku Dżarakuduk, przypominające pod względem budowy zęby tytanozaurów  - gigantycznych zauropodów  masie 100 ton i długości 25-30 metrów, których pozostałości często znajdowano na południu Argentyny, w Patagonii i na północy Chin. 

Awerianow i jego kolega Hans-Dieter Sues z  Smithsonian Institution  w Waszyngtonie (USA) zbadali zęby i inne przypuszczalne pozostałości tytanozaurów z Azji Środkowej i sprawdzili, czy te jaszczury były szeroko rozpowszechnione w regionie oraz czy były największymi jego mieszkańcami  w połowie okresu kredy. 

Ta analiza pokazała, że pozostałości tytanozaurów lub podobnych do nich dużych zauropodów, których zęby i kręgi są bardzo podobne do zębów tytanozaurów z Chin, zostały znalezione w dziesiątkach różnych punktów na terytorium Kyzył-kumu i inych obszarach Azji Środkowej. To, jak uważa Sues i Awerianow, świadczy o tym, że te jaszczury były szeroko rozpowszechnione w tym regionie i były największymi dinozaurami w tamtym okresie. 

Z drugiej strony nadzwyczajna rzadkość ich pozostałości w skałach okresu kredy w Uzbekistanie, Kirgizji, Tadżykistanie i Kazachstanie świadczy o tym, że raczej nie dominowały one wśród dinozaurów roślinożernych w tamtych czasach i były dość rzadko spotykane w ekosystemach. 

W najbliższym czasie Awerianow i jego koledzy obiecują, że przeprowadzą analogiczne badania wśród innych grup dinozaurów i innych kręgowców. Łącznie, według obecnych szacunków rosyjskich paleontologów, w Azji Środkowej znaleziono około 200 nowych rodzajów prehistorycznych zwierząt, a ich systematyzacja, jak powiedział naukowiec, pomoże nam zajrzeć w „okno przeszłości, zobaczyć przyrodę taką, jaka była 90 milionów lat temu w całej okazałości”.