Sekrety typowej diety kanibala

Brytyjski paleontolog James Cole obliczył liczbę kalorii w typowej diecie kanibala i doszedł do wniosku, że ani współcześni kanibale, ani starożytni ludzie nie mogli zjadać sobie podobnych wyłącznie dla celów gastronomicznych – głosi artykuł opublikowany w piśmie „Scientific Reports”.

W ostatnich latach naukowcy znaleźli wiele dowodów na to, że pierwsi mieszkańcy Europy mogli jeść mięso swoich wrogów lub współplemieńców. Na przykład, w zeszłym roku paleontolodzy odkryli, że neandertalczycy z jaskiń Marillac w jakimś celu rozłamywali kości zmarłych współplemieńców i odłączali ich kończyny od tułowia. 

Niemniej jednak, ta kwestia pozostaje przedmiotem dyskusji, ponieważ wielu naukowców uważa, że tego typu uszkodzenia mogły być częścią rytuałów pogrzebowych. Niedawno znany paleogenetyk i paleontolog Johannes Krause znalazł pierwsze jednoznaczne świadectwa kanibalizmu u neandertalczyków, odkrywając całą górę kości prehistorycznych ludzi ze śladami „kulinarnej obróbki” w jednej z jaskiń na północy Hiszpanii. 

James Cole, paleontolog z uniwersytetu w Brighton (Wielka Brytania), zastanawia się nad tym, po co neandertalczycy i zapewne również kromianiończycy jedli swoich współplemieńców – czy z powodu gastronomicznej jakości takiego pożywienia, czy z jakichś innych przyczyn. 

Dziś wiele plemion kanibalów na wyspie Nowa Gwinea i w innych zakątkach świata zjada mięso, mózg i inne części ludzkiego ciała wyłącznie w celach rytualnych, a nie z powodów braku jedzenia, i niewykluczone, że analogiczne praktyki istniały wśród neandertalczyków i kromaniończyków. 

Po pobraniu próbek tkanek od czterech ochotników, brytyjski naukowiec obliczył liczbę białek, tłuszczy i węglowodanów w tych próbkach, oraz zestawił swojego rodzaju „mapę wartości odżywczych” dla różnych części ludzkiego ciała. Wykorzystując ją, obliczył średnią wartość odżywczą człowieka i porównał z analogicznymi wskaźnikami zwierząt, których pozostałości znajdowano w jaskiniach kanibalów. 

Jak pokazały obliczenia, człowiek jest o wiele mniej kaloryczny niż jego „konkurenci” na stole neandertalczyka. Dorosły mężczyzna ma w sobie średnio 32 tysiące kilokalorii, co jest normalnym poziomem dla zwierząt „średnich” rozmiarów, jak bobry, sarny czy borsuki. 

Z drugiej strony, dzikie i rogate kopytne mogą dać w 10-20 razy więcej wartości odżywczych: od 200 kilokalorii u dzikich koni i 980 tysięcy kilokalorii dla prehistorycznych byków. Mięso mamuta miało w sobie 100 razy więcej kilokalorii niż mięśnie człowieka albo neandertalczyka. Nawet, jeśli weźmie się pod uwagę tłuszcz, szpik kostny i inne jadalne części ciała, plemię złożone z 25 neandertalczyków mogło przeżyć na mięsie jednego człowieka tylko pół dnia, podczas gdy jeden mamut, byk albo nosorożec włochaty mógł wykarmić plemię w ciągu minimum 10 dni lub nawet całego miesiąca. 

Wszystko to, jak uważa Cole, czyni wątpliwym to, że neandertalczycy mogli być kanibalami wyłącznie z powodów gastronomicznych: to było i bardziej niebezpieczne, i mniej korzystne z energetycznego punktu widzenia, niż polowanie na megafaunę Europy w okresie lodowcowym.  

Dlaczego więc neandertalczycy często byli kanibalami? Jak uważa Cole, mogli robić to w celach rytualnych lub socjalnych, w  walce o miejsce w piramidzie władzy, albo po prostu nie robili różnicy między różnymi źródłami mięsa, jedząc ludzkie wówczas, gdy ich współplemieńcy umierali, lub gdy natykali się na ciała poległych.