Naukowcy z Rosji wyjaśnili, jak klimat wpływał na formę twarzy pierwotnych ludzi

Antropolodzy z Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. Łomonosowa (MGU) i genetycy z Rosyjskiej Akademii Nauk odkryli interesujące zależności między klimatem, formą twarzy pierwotnych ludzi i anatomią ich czaszek, a swoje wnioski opublikowali w „Journal of Human Evolution”.

„Zarówno w Europie, jak i w Azji, populacje z zimnych regionów charakteryzowały się zwiększeniem długości i szerokości górnej szczęki, zwężeniem i wydłużeniem części nosowej oraz pewnym rozszerzeniem nosa. Jednak mieszkańcy Europy Północno-Wschodniej odróżniali się od swoich południowych sąsiadów również słabszym wysunięciem nosa i całej twarzy, znacznym zwiększeniem wysokości oczodołów i kości nosowych” – opowiada Andriej Jewtiejew z Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. Łomonosowa (MGU). 

Odkrycie szczątków ludzi pierwotnych i zbadanie ich DNA w ostatnich latach znacznie zmieniło to, jak naukowcy patrzą na obraz ewolucji naszych przodków. Na przykład, analiza DNA pierwszych Europejczyków pokazała, że mieli oni ciemną skórę, niebieskie oczy i nie mogli pić mleka, co było niespodzianką dla naukowców. 

Dalsze badanie ich historii i ewolucji odkryło ciekawe zjawisko. Okazało się, że wiele podobnych cech, nie będących przystosowaniem do życia w surowych warunkach Europy Północnej i Wschodniej, zostało zamienionych pod wpływem klimatu, selekcji naturalnej i procesów migracyjnych na bardziej pasujące cechy, takie jak jasna skóra i zdolność trawienia mleka i to w ciągu bardzo krótkiego czasu.

Jewtiejew i jego koledzy wyjaśnili, że do takich cech należała również forma twarzy, po zbadaniu struktury kilku czaszek pierwotnych ludzi, znalezionych w różnych częściach Europy, Syberii i na północnym wschodzie Azji, oraz porównali je z tym, jak wygląda twarz współczesnego człowieka. Na dodatek naukowcy spróbowali odkryć krewniacze więzi między tymi osobami, porównując małe mutacje w mitochondrialnym DNA i męskim chromosomie Y. 

Różnice w strukturze czaszki naukowcy zestawili z tym, jaki był klimat w tych punktach Ziemi, gdzie znaleziono czaszki i wykorzystali wyniki tego porównania do określenia tego, jakie klimatyczne czynniki mogą wpływać na anatomię czaszki. Okazało się, że temperatura powietrza i poziom wilgoci szczególnie mocno wpływały na formę twarzy człowieka w przeszłości, do pojawienia się cywilizacji. 

Na przykład, twarz kromaniończyka była bardziej podobna do twarzy przedstawicieli północnych narodów Europy niż mieszkańców południa lub zachodu kontynentu. To zdaniem naukowców, wskazuje na to, że żyli w warunkach surowego klimatu około lodowcowego, byli przystosowani do życia w warunkach stałego zimna, „wiecznych” mgieł i nadmiaru wilgoci w powietrzu, którego trafianie do płuc mogło wywołać silną infekcję i śmierć. 

Wypełnienie tego typu ewolucyjnych „dziur” jak zauważa Jewtiejew, może być interesujące nie tylko dla antropologów i paleontologów, ale i dla lekarzy, których wiedza o typowej formie czaszki ich pacjentów może podpowiedzieć, na ile podatni są na epidemię chorób górnych dróg oddechowych i innych dolegliwości.