Odkryto związek między rakiem mózgu i cukrem

Niska koncentracja cukru we krwi i tkankach mózgu okazała się statystycznie związana z wysokim prawdopodobieństwem rozwoju glejaka, czyli złośliwego raka tkanki nerwowej, głosi artykuł opublikowany w „Scientific Reports”

„Cukrzyca i wysoki poziom glukozy we krwi zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju raka od razu w kilku organach i tkankach, takich jak jelito grube, gruczoły piersiowe, pęcherz moczowy. W danym przypadku guzy częściej pojawiają się w mózgu ludzi, u których obserwuje się normalny poziom cukru, niż u cukrzyków i ludzi z wysokim poziomem glukozy we krwi” – opowiada  Judith Schwartzbaum z Uniwersytetu Ohio w Columbus (USA). 

Glejak to jeden z najbardziej rozpowszechnionych typów raka mózgu i rdzenia kręgowego. Powstaje nie w komórkach nerwowych, ale w tzw. komórkach glejowych, czyli tkance łącznej w mózgu, chroniącej neurony przed uszkodzeniami i infekcjami, oraz odżywiającej je. Zwykle podobne formy raka są nieuleczalne, chorzy umierają po roku lub dwóch po zdiagnozowaniu choroby. 

W tej chwili naukowcy nie są zgodni co do tego, z jakich powodów rozwija się glejak i co temu sprzyja, a co przeszkadza. Część naukowców wiąże go z dietą i niską zawartością witaminy C oraz innych antyutleniaczy, a inni z czynnikami genetycznymi i zarażeniem cytomegalowirusem. 

Schwartzbaum i jej koledzy znaleźli jeszcze jeden potencjalny czynnik rozwoju glejaka: niedobór cukru we krwi. Do takiego wniosku doszli po przeanalizowaniu danych z 15 lat obserwacji zdrowia około miliona mieszkańców Szwecji i Austrii. Te projekty, jak zauważają naukowcy, miały na celu wyjawienie związku między nieprawidłowym odżywianiem się i cukrzycą oraz rakiem i innymi ciężkimi chorobami. 

Glejak i inne formy raka mózgu rozwijają się dość rzadko, podczas obserwacji stwierdzono go tylko u 800 osób. Naukowcy porównali diety tych ludzi i spróbowali zrozumieć, czy mogło to mieć wpływ na rozwój raka. Wyniki okazały się sprzeczne. 

Jak i oczekiwano, wysoki poziom cukru we krwi bezpośrednio przed wykryciem raka okazał się związany ze znacznym prawdopodobieństwem rozwoju glejaka. Jednak kiedy autorzy artykułu cofnęli się w czasie o rok, to obraz zmienił się drastycznie: uczestnicy projektu z wysokim poziomem cukru i cukrzycą o wiele rzadziej chorowali na glejaka niż Szwedzi i Austriacy z normalnym lub niskim poziomem glukozy we krwi. 

Niczego podobnego nie było w przypadku innych typów raka, co zmusiło Schwartzbaum i jej zespół do zastanowienia się, jak mogło dojść do takiego paradoksu. 

Ten zdumiewający fakt, jak uważa Schwartzbaum, jest związany z głównym czynnikiem powodującym cukrzycę: zmianami w działaniu insuliny. Insulina nie tylko reguluje poziom cukru we krwi, ale jest również silnym hormonem wzrostu. W mózgu ludzi, cierpiących na cukrzycę lub wysoki poziom cukru, insulina powinna być niższa niż u osób zdrowych, co może spowalniać wzrost guza i ułatwiać układowi odpornościowemu walkę z glejakiem na wczesnych stadiach jego rozwoju. 

Kiedy guz umacnia się w mózgu, zaczyna zużywać duże ilości substancji odżywczych i tlenu, co może wyjaśnić, dlaczego poziom cukru we krwi uczestników badań z już rozwiniętym rakiem był wyższy. 

Wszystko to, zdaniem Schwartzbaum, należy wziąć pod uwagę przy diagnozowaniu i walce z rakiem mózgu. Należałoby także opracować takie rodzaje chemioterapii i profilaktyki rozwoju guzów, które przeszkodziłyby komórkom rakowym po powstaniu otrzymywać cukier i nie dawałyby im szans na pojawienie się w jeszcze zdrowym mózgu.