Odkryto sekret zwycięstwa Rzymu nad Hanibalem i Kartaginą

Największym sekretem ostatecznego zwycięstwa Rzymu nad Hanibalem i innymi dowódcami Kartaginy było zdobycie hiszpańskich kopalń srebra, które dawały elicie republiki wystarczającą liczbę zasobów do przemiany w pierwsze imperium globalne – powiedzieli naukowcy na konferencji Goldschmidt2017.

"Przypływ gigantycznej liczby iberyjskiego srebra gwałtownie zmienił gospodarkę Rzymu pozwalając mu zmienić się w mocarstwo w ciągu kilkudziesięciu lat. I tak wiedzieliśmy już o tym z zapisków Liwiusza i Polibiusza, jednak udało nam się naukowo dowieść, że tak było. Zademonstrowaliśmy, że zwycięstwo Rzymu nad Hanibalem było spowodowane przez walutę republiki” – powiedziała Katrin Westner z Uniwersytetu im. Goethego we Frankfurcie nad Menem (Niemcy). 

Do II w n.e. Rzym był stosunkowo niewielkim i skromnym państwem, rywalizującym o lokalną zwierzchność z miastami – koloniami na południu Włoch i z Kartaginą na południu Afryki i wschodzie Hiszpanii. 

Po serii tzw. wojen punickich, podczas których Rzym wygrał gospodarczo i militarnie z Hanibalem, wielkim wodzem starożytności i liderem Kartaginy, republika zajęła dominujące miejsce w Europie. W ciągu dwóch kolejnych stuleci Rzym zmienił się w pierwsze imperium „od morza do morza”, pokrywając praktycznie całą południową i zachodnią Europę i Bliski Wschód. 

Westner  i jej zespół próbowali odkryć sekret gospodarczego wzrostu Rzymu, przeanalizowali skład izotopowy kilkudziesięcu małych rzymskich monet srebrnych, wydrukowanych w republice krótko przed rozpoczęciem wojen punickich i przed okresem politycznej niestabilności, której wynikiem było przekształcenie republiki w imperium. 

Jak wyjaśniają naukowcy, pochodzenie srebra i wielu innych metali szlachetnych, z których stworzono stare monety, można określić po tym, jak wiele różnych izotopów ołowiu jest  w nich zawartych. Dla każdej kopalni i złoża metalu charakterystyczna jest unikalna kombinacja izotopów, dzięki czemu naukowcy mogą określić, skąd i kiedy był brany metal na monety. 

„Przed wojnami punickimi (…) Rzymianie korzystali ze srebra z rejonu egejskiego.  Zwycięstwo nad Kartaginą w II wojnie punickiej  doprowadziło nie tylko do tego, że Kartagińczycy wypłacili Rzymianom wielką kontrybucję w wysokości 300 ton srebra, ale i przekazali im swoje kopalnie w Hiszpanii. Od 209 roku pne. większość monet Republiki była wykonana z iberyjskiego srebra” – kontynuuje badaczka. 

Zawładnięcie kopalniami pozwoliło Rzymowi zdobyć prawdziwą niezależność gospodarczą i wykorzystać nowe zasoby do ekspansji i podboju nowych regionów, w tym i samej Kartaginy, która została zdobyta i zniszczona zaledwie 50 lat po zakończeniu poprzedniej wojny.