Rzeź w Srebrenicy: na każdego zabitego po trzech morderców

„Matki Srebrenicy" podejrzewają 22 000 Serbów o związek z masowymi zabójstwami bośniackich muzułmanów w 1995 roku.

Biorąc pod uwagę łączną liczbę ofiar tragedii w Srebrenicy i liczebność serbskiej wspólnoty, na każdego zabitego Bośniaka przypadało prawie trzech serbskich morderców, przy czym do grona przestępców zostały zaliczone nawet sprzątaczki sztabu generała Mladicia oraz po prostu „przypadkowi przechodnie".

Dzisiaj, 11 lipca, w Republice Serbskiej odbędą się uroczystości ku pamięci tragedii w Srebrenicy, która miała miejsce podczas wojny bośniackiej w latach 1992-1995. 

Srebrenica to wspólnota i niewielkie miasto w Bośni i Hercegowinie, na terytorium Republiki Serbskiej. 23 lata temu w lipcu 1995 roku enklawa Srebrenica zamieszkana przez bośniackich muzułmanów została przejęta przez armię bośniackich Serbów pod dowództwem generała Ratko Mladicia. Liczba ofiar masowych zabójstw muzułmańskiej ludności w Srebrenicy, stopień winy serbskich wojskowych uczestniczących w operacji i historyczne znaczenie tej tragedii nadal dają duo do myślenia.

W swoim raporcie o poległych i zaginionych w Srebrenicy z 12 lutego 2000 roku Międzynarodowy Trybunał ds. Byłej Jugosławii doszedł do wniosku, że liczba ofiar tak zwanej „rzezi" w tej enklawie wynosi 7 475. Komisja rządowa przy ówczesnym prezydencie Republiki Serbskiej Draganie Cavicu w czerwcu 2004 roku opublikowała raport, zgodnie z którym w Srebrenicy zginęło 7 108 osób. Jednak niektórzy serbscy i zagraniczni eksperci, nie zaprzeczając zbrodniom popełnionym przez serbskich wojskowych w Srebrenicy, uważają, że liczba ofiar jest mocno przesadzona. Ich argumenty są zebrane na przykład w książce „Srebrenica: fałszowanie historii" (Srebrenica: falsifikovanje istorije).

Prezydent Serbii Aleksandar Vucić uznał winę przedstawicieli swojego narodu w popełnieniu „okrutnej zbrodni wojennej", składa kondolencje ofiarom i twierdzi, że Serbowie wyciągnęli lekcję z tej tragedii, ale nie uznaje ich działań w Srebrnicy za ludobójstwo, gdyż agresja przeciwko Bośniakom nie była jednostronna oraz przypomina o zbrodniach przeciwko Serbom popełnionym z kolei przez bośniackich muzułmanów i Chorwatów.

Przed 23. rocznicą tragedii w Srebrenicy prezes organizacji pozarządowej „Matki Srebrenicy" Munira Subasic oznajmiła, że na uroczystościach memorialnych w miasteczku Potocari wręczy wysokim rangą przedstawicielom delegacji niemieckiej prokuratury listę składającą się z 22 000 nazwisk Serbów podejrzanych o współudział w masowej przemocy przeciwko bośniackim muzułmanom. Jest przekonana, że Niemcy sprawdzą, czy ci ludzie pełnili służbę w Armii Republiki Serbskiej, czy uczestniczyli w zbrodniach w Srebrenicy oraz czy nie przebywają obecnie na terytorium Niemiec. 

Szef holenderskiej organizacji pozarządowej „Projekt historyczny Srebrenica" Stefan Karganovic twierdzi, że wspomniana przez Subasic liczba jest absurdalna.

„Nie mogę zrozumieć, z jakiej książki telefonicznej pani Subasic wzięła te nazwiska. Trzeba byłoby ją o to zapytać, ponieważ wówczas cała serbska wspólnota w Srebrenicy nie liczyła 22 tysięcy. W operacji zbrojnej Armii Republiki Serbskiej w lipcu 1995 roku uczestniczyło 1500 serbskich wojskowych, jeśli dodać do tego mieszkańców pobliskich wsi, liczba Serbów wzrośnie o kolejnych kilka tysięcy. W każdym razie w całej okolicy nie znalazłoby się 22 tysięcy. A więc ta lista jest absurdalna, pani Subasic mówi jakieś bzdury i po prostu chce jak najmocniej dociąć Republice Serbskiej" — mówi.

Karganovic przypomina, że raport grupy roboczej przy Komisji ówczesnego prezydenta Republiki Serbskiej Dragana Cavica ds. Srebrenicy zainicjowany przez ówczesnego wysokiego przedstawiciela dla Bośni i Hercegowiny Paddy'ego Ashdowna zawierał liczbę 17 300 podejrzanych Serbów.

Ta grupa robocza łaskawie sporządziła listę osób serbskiej narodowości, na której znaleźli się przeważnie zwykli żołnierze, a także kucharki i sprzątaczki w sztabie Mladicia, którzy nie mieli żadnego związku z wydarzeniami w Srebrnicy. Z obu list wynika, że w zabójstwie każdego bośniackiego jeńca uczestniczyło ponad dwóch morderców Serbów. A to kompletny absurd — podkreśla specjalista.

Różnicę w liczbach w raporcie Cavica i na liście Muniry Subasic Karganovic wyjaśnia „prawem do kreatywności" szefowej organizacji „Marki Srebrenicy" i dodaje, że 22 000 Serbów podejrzanych o zbrodnie w Srebrenicy można byłoby policzyć „jedynie licząc każdego serbskiego przypadkowego przechodnia, co w zasadzie jest główną ideą obu list".

Karganovic podkreśla, że na „liście Cavica" są podane dane osobowe podejrzanych Serbów, których wystarczy, by znaleźć i aresztować człowieka — nazwiska, numery identyfikacyjne; nie zawiera jednak dowodów ich winy, na których podstawie ci ludzie są podejrzani o popełnienie tak ciężkich zbrodni. W związku z tym rozmówca Sputnika nazywa tę listę „kontrowersyjną i prawdopodobnie jedyną w swoim rodzaju w tym, co się tyczy stosunku państwa do własnych obywateli".

„Oczywiście wieloletnia praca Muniry Subasic, tak jak działania byłego prezydenta Republiki Serbskiej Dragana Cavica i wysokiego przedstawiciela dla Bośni i Hercegowiny Paddy'ego Ashdowna, mają na celu stworzenie bazy politycznej, pseudoprawnej i moralnej pod sprawowanie rządów w Republice Serbskiej i unifikację Bośni i Hercegowiny" — podsumowuje szef „Projektu historycznego Srebrenica".