Niebo pełne gwiazd: fantastyczna przemiana Moskwy na Nowy Rok

Nowy Rok w Rosji tradycyjnie postrzegany jest jako święto rodzinne, które przyjęto spędzać przy stole, pochłaniając kilogramy sałatki Olivier. Od ostatnich pięciu lat przyjezdni i mieszkańcy stolicy coraz chętniej spędzają święta na ulicach. I nic dziwnego. Całe miasto jarzy się tysiącami światełek, przeistacza się tak, że czujesz się jak w bajce.

Wielowiekowe tradycje

Nowy Rok to jedno z najważniejszych świąt w Rosji, obchodzić je zaczęto w bardzo odległych nam czasach. Fakt, że do 1700 roku Nowy Rok świętowano z początku w marcu, a od XV stulecia — 1 września. Pierwszy rosyjski imperator Piotr I wprowadził nowy kalendarz liczony od narodzin Chrystusa a nie biblijnego stworzenia świata, przez co ówczesny 7208 rok stał się rokiem 1699. Piotr I wydał też dekret o sposobie obchodzenia Nowego Roku. Dokument nakazywał, wzorem Europy, świętować Nowy Rok 1 stycznia, ozdabiać bożonarodzeniowe choinki i główne ulice Moskwy. Choinka stała się symbolem dwóch świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku.

Mieszkańcom nakazano pozdrawiać się na ulicach, odpalać fajerwerki, strzelać z broni palnej na cześć święta. A na Placu Czerwonym organizowano pokaz sztucznych ogni i odpalano armaty. Tego okresu sięga też tradycja urządzania tzw. „narodnych gulianij", czyli trwających do późnej nocy pochodów mieszkańców połączonych z tańcami i śpiewem. Po obaleniu monarchii w 1917 roku Boże Narodzenie — jako symbol dawnego ustroju — zostało zniesione, a razem z nim Nowy Rok. Z ulic zniknęły bożonarodzeniowe choinki i ozdoby.

Decyzję o przywróceniu ulubionego święta, a razem z nim ozdób i choinek, podjął już Stalin w 1935 roku. W 1947 roku 1 stycznia ogłoszono dniem wolnym od pracy, a od 1969-1970 roku przywódca państwa zaczął składać obywatelom uroczyste życzenia z okazji nadejścia nowego roku.

W latach ZSRR na ulicach Moskwy pojawiły się w grudniu ozdobne choinki, ogromne postaci Dziadka Mroza, Snieguroczki i bałwanów, girlandy lampek przewieszone nad ulicami, świąteczne transparenty. W mieście zaczęły się pojawiać bazary z choinkami, jarmarki świąteczne. Po rozpadzie ZSRR tradycja się zachowała, miasto w dalszym ulega przeobrażeniu na święta Nowego Roku i Boże Narodzenie. Ale od ostatnich kilku lat zmiany zachodzą według specjalnego scenariusza.

Od 2012 roku w rosyjskiej stolicy dużą uwagę zwraca się na komfort przestrzeni publicznej dla obywateli i turystów zgodnie z międzynarodowymi standardami, otwierają się nowe ulice dla pieszych, na których pojawiają się sklepy i kawiarnie oferujące swe produkty po przystępnej cenie. Coraz częściej obcokrajowcy mówią o tym, że Moskwa przeobraziła się, stała się bardziej wygodna.

Już siódmy rok w stolicy tworzona jest unikatowa przestrzeń świetlna dzięki architektoniczno-artystycznemu podświetleniu budynków, mostów, pomników.

Design w wielkim mieście

W 2012 roku w Moskwie pojawiły się nowe ulice dla pieszych — zaułki Kamergerskij i Stoliesznikow, Kuzniecki Most i Rożdiestwienka. A już ujednolicona noworoczna koncepcja miejskiego designu „wyszła" na ulice nieco później — na Nowy Rok 2013-2014. Wtedy właśnie na zamówienie stołecznego departamentu kultury do stworzenia świątecznego oblicza miasta zaangażowano studio znanego rosyjskiego designera Artioma Liebiediewa, które opracowało noworoczny logotyp, powtarzalny wzór, winiety, świąteczne obramowania i piktogramy.

Sloganem świątecznego designu została fraza „Najlepsze zimowe miasto".

Nowe strefy dla pieszych, a także bulwary i skwery ozdobiono wówczas niezwykłymi elementami dekoracyjnymi i podświetlanymi figurami. W sumie w Moskwie rozmieszczono około 12 tysięcy świątecznych podświetlanych obiektów o zmniejszonym zużyciu energii. Na ulicach pojawiły się konstrukcje świetlne „Rozgwieżdżone niebo" i świetlne drzewa.

Wtedy też zorganizowano pierwszy festiwal „Podróż do Bożego Narodzenia" z cyklu „Moskiewskie sezony".

Serpentyna ogni

W kolejnym Nowym Roku 2014-2015 w celu ozdobienia stolicy opracowano tematyczną koncepcję o nazwie „Serpentyna ogni". Na ulicach nad głowami przechodniów zajaśniały oryginalne konstrukcje świetlne.

W stolicy rozmieszczono tysiąc choinek, wśród nich znalazły się tradycyjne drzewka i kreatywne warianty wykorzystujące nowoczesne materiały.

Najważniejsze stołeczne place — Smoleński, Zubowski, Pawieleckaja, Sierpuchowskaja, Tagańska i inne — zostały ozdobione jednakowymi pod względem wielkości choinkami, ale każda miała swój indywidualny design. Co ciekawe, na koncepcję designu głosowali sami mieszkańcy stolicy na portalu „Aktiwnyj grażdanin".

Tradycyjne dla Nowego Roku i Bożego Narodzenia ozdoby w Moskwie uzupełniły obrazy poświęcone „Roku Rosyjskiej Literatury", jakim ogłoszono nadchodzący 2015 rok.

Znaczek pocztowy

Na przełomie 2015/2016 roku głównym symbolem noworocznych ozdób stolicy stał się znaczek pocztowy. Chodzi o to, że Nowy Rok i Boże Narodzenie to czas życzeń, a kojarzą się z nimi właśnie pocztówki i znaczki pocztowe.

Na placach, w nowych przestrzeniach publicznych, na ulicach dla pieszych pojawiły się dużych rozmiarów konstrukcje dekoracyjne, bombki, fontanny światła. Wszystkie te elementy połączył temat „Noworoczny nastrój", któremu za symbol posłużył znaczek pocztowy.

W tym samym stylu wykończono jeden z głównych rosyjskich centrów handlowych — GUM położony na placu Czerwonym.

Przyjaźń z Włochami

Do 2017 roku Moskwa na Nowy Rok zdobiła się w stylu włoskim. Głównym motywem stały się włoskie ornamenty, z których składał się logotyp nadchodzącego 2017 roku, one też wykorzystywane były w miejskich konstrukcjach świetlnych. Władze wytłumaczyły swój wybór tym, że kultura Rosji i kultura Włoch są do siebie podobne pod względem historycznym.

Ważną rolę w świątecznym wykończeniu stolicy odegrały konstrukcje z podświetleniem, na przykład duże bombki, łuki, fontanny światła.

Noworoczna iluminacja w ramach festiwalu „Podróż w Boże Narodzenie" wyszła nadzwyczaj jasna i zapadła w pamięć. Nawet sami Moskwianie, którzy zaczęli przyzwyczajać się do noworocznego piękna miasta, z przyjemnością spacerowali po ulicach i robili sobie zdjęcia na tle bujnych „dekoracji".

Całe nasze życie to teatr

Dla noworocznych świąt przełomu 2018/2018 roku wybrano teatralną tematykę. Dlatego na ulicach pojawiły się teatralne podwyższenia, figury w maskach, wachlarze. Miasto dosłownie zmieniło się w iskrzący się pod gołym niebem teatr.

W związku z przeprowadzeniem festiwalu „Podróż w Boże Narodzenie" od 31 grudnia do 3 stycznia zamknięto ulice Twierska, Mochowaja i Ochotnyj Riad.

Na festiwalu pokazywano różne przedstawienia, w tym spektakle. Goście mogli skosztować autorskie uliczne potrawy, porobić sobie zdjęcia na tle instalacji, pośpiewać i potańczyć.

Uniwersalny zapas

Bynajmniej nie wszystkie noworoczne ozdoby tworzone są od zera, duża część z nich służy wielokrotnie. „Miasto ma dość duży zapas elementów dekoracyjnych, który pozwala przy względnie niedużych kosztach ozdobić miasto" — tłumaczy Połączona Firma Energetyczna Moskwy.

Z dużych obiektów można wymienić łuki świetlne, które można zobaczyć na placach Twerskim i Puszkinskim, a także na placu Rewolucji, w zaułku Kamergerskim i Gazetnym, na Skwerze Nowopuszkinskim. Szczególnie spodobały się gościom stolicy i mieszkańcom konstrukcje „Gwieździste niebo" na Bolszoj Dmitrowce i ulicy Nikolskiej oraz drzewa świetlne.

„Ogółem, większość dekoracji, które zdobią miasto na Nowy Rok, może być zainstalowana raz jeszcze lub za sprawą niedużych modyfikacji uzyskać nowy niepowtarzalny wygląd" — dodaje Połączona Firma Energetyczna,

Dla każdego coś fajnego

Na święta noworoczne i bożonarodzeniowe organizowane są także wszelkie możliwe jarmarki. Tradycyjne już stały się jarmarki na placach Maneżowym i Czerwonym.

Na takich jarmarkach poza pawilonami handlowymi jest też niemało rozrywek, na przykład karuzele, huśtawki. Na Placu Czerwonym instalowane jest także lodowisko.

Bożonarodzeniowe bazary i jarmarki organizowane są też na dobrze zagospodarowanych ulicach dla pieszych, na przykład na Kuznieckim Moście. W parkach miejskich też jest się czym zająć, zwłaszcza na WDNH, w parku „Sokolniki" i w Parku Gorkiego, gdzie powstają największe nie tylko w Moskwie, ale też Europie lodowiska.

Zmiany w mieście wpłynęły na wzrost popularności Moskwy wśród turystów — zarówno wewnętrznych, jak i zagranicznych. Wielu podróżników zauważa, że rosyjska stolica odmieniła się i stał się wygodniejsza, teraz obcokrajowcy coraz częściej wybierają Moskwę, żeby spędzić w niej noworoczne święta.