Bohater „Czarnobyla”: uratował tysiące, sam popełnił samobójstwo

Wybitny radziecki naukowiec Walerij Legasow wniósł ogromny wkład w likwidację skutków katastrofy w Czarnobylu i był członkiem rządowej komisji, która badała przyczyny tragedii. Niestety jego historia nie kończy się słowami „i żył dlugo i szczęśliwie".

Legasow ostrzegał

Dwa lata po wybuchu w Czarnobylu Legasow miał ogłosić swoje rezultaty śledztwa ws. przyczyn katastrofy w elektrowni jądrowej. Jednak dzień przed wyznaczoną datą sprawozdania znaleziono go powieszonego w mieszkaniu. Oficjalna wersja – samobójstwo. Co sprawiło, że naukowiec nie chciał już dłużej żyć?

Walerij Legasow jako jeden z pierwszych pojawił się na miejscu katastrofy i przebywał tam przez około 4 miesiące, zamiast dopuszczalnych 2-3 tygodni, narażając się na dawkę promieniowania 100 REM (cztery razy więcej niż dopuszczalna ilość dla likwidatorów awarii).

Będąc jedynym naukowcem na miejscu awarii, Legasow samodzielnie przeprowadził niezbędne pomiary. Właśnie on zaproponował, by zrzucać z helikopterów mieszaninę piasku, boru, ołowiu, dolomitu i gliny i zasypać strefę reaktora.

To właśnie on przekonał rząd, by w ciągu 24 godzin ewakuować mieszkańców Prypeci, ratując tym samym życie tysiącom ludzi. Co ciekawe kilka lat przed tą straszną awarią Legasow mówił, że należy wykonać powłokę ochronną dla reaktorów jądrowych, jednak nikt nie wziął jego słów na poważnie. Myśl, że jego pomysł mógł zapobiec katastrofie, nie dawała uczonemu spokoju.

„Wszystko się we mnie wypaliło”

W sierpniu 1986 roku w Wiedniu odbyło się specjalne posiedzenie ekspertów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA), na którym Walerij Legasow odczytał obszerny, szczegółowy i rzetelny raport, popierając go faktami i cyframi.

„Wierchuszka” była jednak niezadowolona z takiej szczerości naukowca. Byli nawet ci, którzy chcieli pociągnąć autorów sprawozdania do odpowiedzialności karnej za upublicznienie tajnych danych. Za jego uczciwość przed światem na Legasowa spadła fala krytyki kolegów naukowców. Za prawdę nie przyznano mu nawet tytułu Bohatera Pracy Socjalistycznej za szczególne zasługi dla państwa.

Wkrótce lekarze zdiagnozowali u Walerija Legasowa chorobę popromienną 4 stopnia. Później, wiosną 1987 roku nie wybrano go do rady naukowej Instytutu Energii Atomowej im. Kurczatowa, którego był wcześniej wicedyrektorem.

„Wszystko się we mnie wypaliło” – mówił wtedy naukowiec swoim przyjaciołom.

Wszystko wskazuje na to, że do samobójstwa popchnęła go ciężka choroba, depresja, troska o kraj, ludzi, nienarodzone dzieci i zwierzęta, porzucone w strefie wykluczenia.

Przez wszystkie kolejne lata o katastrofie w czarnobylskiej Elektrowni Atomowej i ludziach, którzy bohatersko likwidowali jej skutki, starano się zapomnieć. I dopiero we wrześniu 1996 roku ówczesny prezydent FR Borys Jelcyn pośmiertnie nadał Walerijowi Legasowowi tytuł Bohatera Rosji.

Gorbaczow: Nie dawałem takich instrukcji

Wcześniej były prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow oświadczył, że nie uczestniczył w decydowaniu o losach pierwszego zastępcy dyrektora Instytutu Kurczatowskiego i członka komisji rządowej ds. likwidacji awarii w elektrowni jądrowej w Czarnobylu Walerija Legasowa.

Według dziennikarzy radia „Goworit Moskwa", zgodnie z fabułą serialu „Czarnobyl” wyprodukowanego przez amerykański kanał telewizyjny HBO i brytyjską sieć telewizyjną Sky, Gorbaczow osobiście polecił nie nagradzać Legasowa tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej, po czym kariera naukowca zahamowała. Były szef ZSRR zauważył, że nie ma żadnego związku z karierą naukowca.

Nie dawałem instrukcji. A kto oprócz mnie mógł dać? To wymysły – powiedział Gorbaczow w komentarzu dla stacji radiowej Goworit Moskwa. Były prezydent ZSRR powiedział, że nie oglądał jeszcze serialu, ponieważ leczy się w szpitalu.

Serial „Czarnobyl”, wyprodkowany przez amerykański kanał telewizyjny HBO, jest najpopularniejszym programem telewizyjnym w historii według oceny użytkowników witryny Internet Movie Database (IMDB). Opowiada o wypadku w elektrowni jądrowej w Czarnobylu w 1986 roku i o heroicznych wysiłkach na rzecz wyeliminowania jego konsekwencji. Według przedstawiciela firmy „Chernobyl Tour”, po emisji serialu w Strefie Wykluczenia w Czarnobylu zwiększył się przepływ turystów.