Co może myśliwiec Su-57 piątej generacji

W Rosji ruszyła seryjna produkcja myśliwców Su-57 piątej generacji. Ten tekst nie udzieli wam jednak odpowiedzi, która maszyna jest lepsza, Su-57 czy F-35. Dowiecie się natomiast, dlaczego jest to źle postawione pytanie.

Długo oczekiwany samolot

9 stycznia 2010 roku rosyjski pilot Siergiej Bogdan odbył pierwszy lot trwający 47 minut samolotem T-50-1, który stał się prototypem pierwszego rosyjskiego myśliwca piątej generacji Su-57. Rozpoczęcie seryjnej produkcji tych maszyn zaplanowano na 2015 rok, a wejść na stan lotnictwa miały od 2016 roku, ale sprawy potoczyły się inaczej.

Czytaj też: Polskie czołgi T-72: „pudrowanie g***a” czy wzmacnianie potencjału obronnego

Stworzenie i przetestowanie nowego i bardzo złożonego sprzętu wykroczyło poza plany z początku 2010 roku, a w 2018 roku pojawiły się nawet pogłoski o możliwym zamrożeniu programu tworzenia samolotów. Jednak w czerwcu 2019 roku podpisano umowę na dostawę 76 samolotów Su-57 do rosyjskich sił powietrznych, a 29 lipca ogłoszono, że rozpocznie się masowa produkcja długo oczekiwanych samolotów.

Dlaczego Su-57 jest wielofunkcyjny?

Myśliwiec Su-57 jest uniwersalnym statkiem powietrznym, który równie skutecznie może rozwiązać zarówno problemy zdobycia przewagi w powietrzu, jak i zadania przechwytywania małych celów z wypełnianiem misji na obiektach naziemnych.

Samolot ma wszystkie cechy piątej generacji - zmniejszoną widoczność radarową, kołowy ogląd stacji radarowych, zdolność do zintegrowania operacji powietrznych w jednej przestrzeni informacyjnej, zwrotność i inteligentne oprzyrządowanie pokładowe.

Na czym polega inteligencja oprzyrządowania?

Kokpit współczesnego samolotu staje się coraz bardziej futurystyczny: potężny system komputerowy, który kontroluje różne elementy wyposażenia pokładowego, kolorowe wielofunkcyjne wyświetlacze, informacje przesyłane na przednią szybę, celowanie poprzez obrócenie głowy pilota, joystick do sterowania samolotem i wybór wielu funkcji jednym ruchem palca - wszystko to nazywa się zwyczajowo „szklaną kabiną” i „inteligentnym oprzyrządowaniem pokładowym”.

Na ile niewykrywalny jest Su-57?

Portal china.com zauważył, że „niewykrywalność jest (...) obowiązkowym wymogiem dla myśliwca piątej generacji, a jego wdrożenie w Su-57 zawsze było kwestionowane i stanowiło poważny problem”. Tymczasem konstrukcja Su-57 stanowi kompromis między „niewidzialnymi” formami, nowoczesnymi materiałami i wymogiem zapewnienia superzwrotności i wysokich osiągów w locie.

Materiały kompozytowe, nowoczesna technologia klejenia dużych paneli i tradycyjne w pracy z metalami ukryte łączenia są szeroko stosowane w konstrukcji samolotu, a efekt demaskacji jest znacznie zmniejszony dzięki nałożeniu specjalnej powłoki na korpus samolotu. Su-57 wyeliminował jedną z przyczyn wysokiej widoczności radarowej współczesnych samolotów - odbicie fal radaru od łopat turbiny silników odrzutowych. Kształt kanałów powietrznych Su-57 jest tak specyficzny, że zapewnia prawie całkowitą ochronę silników przed wykryciem przez radary.

Czytaj też: Myśliwce Su-57 już na taśmie: ruszyła seryjna produkcja

W konstrukcji samolotu są prawie całkowicie nieobecne kąty proste, które sprawiają, że klasyczne samoloty są dość łatwe do wykrycia przez radary. Krótko mówiąc, wykrywalność Su-57 jest znacznie mniejsza niż u takich nowoczesnych samolotów jak Su-35.

Superzwrotność Su-57

Ten sam chiński portal china.com za atut Su-57 uznał jego zwrotność. Należy zauważyć, że superzwrotność współczesnych samolotów osiąga się na kilka sposobów.

Po pierwsze, jest to specjalny aerodynamiczny układ płatowca z różnie odchylanymi elementami sterującymi. Takie elementy sterujące umożliwiają asynchroniczne wykonywanie manewrów, a tym samym bardziej są bardziej efektywne. Po drugie, są to silniki o zmiennym wektorze ciągu.

Pod warunkiem, że moc silnika może przewyższyć ciężar bojowy samolotu, uzyskujemy możliwość sterowania samolotem w powietrzu niemal w każdy sposób: może „stać na ogonie”, wykonywać salta w przód i w tył, wykonywać gwałtowne hamowanie („kobra”, Pugachev Cobra) i nieoczekiwane skręty. To wszystko nie zapewni zwycięstwa w walce powietrznej, ale może się w znacznym stopniu do niego przyczynić.

Problemy z silnikiem

Włoski portal wojskowy Gli Occhi della Guerra napisał, że silniki stały się prawdziwą piętą achillesową Su-57. Mówimy o silniku turboodrzutowym „Izdelije 30”, który, jak zauważa Gli Occhi della Guerra, nie zostanie zainstalowany w maszynie do 2023-2025 roku.

Rzeczywiście, w pierwszych prototypach Su-57 są silniki poprzedniej generacji. Stworzenie „Izdelije 30” - silnika stworzonego specjalnie dla tego projektu - trwało długo. Oczywiście charakterystyka Su-57 z nowym silnikiem będzie nieco wyższa, ale faktem jest, że nawet przy obecnym silniku samolot spełnia kryteria 5. generacji i wymagania rosyjskich sił powietrznych.

Widok 360 stopni z kokpitu

Dla Su-57 stworzono najnowszy system radarowy Sz-121, który obejmuje kilka radarów z fazowanym układem antenowym - są to radary, które zapewniają maksymalny zasięg i dokładność określania obiektów oraz umożliwiają cyfrowe przetwarzanie otrzymanych informacji.

Czytaj też: NI: Jeden Su-57 może zniszczyć całą amerykańską flotę

Oprócz radaru nosowego kompleks obejmuje dwa radary z bocznym skanowaniem, a także dwa radary w tylnych częściach skrzydła samolotu. Taki system radarowy pozwala zarówno systemowi komputerowemu, jak i pilotowi uzyskać prawie pełną widoczność.

Informacje o celach są wyświetlane na wielofunkcyjnych wyświetlaczach w kokpicie i na wskaźniku na przedniej szybie samolotu, a także mogą być przekazywane do innych odbiorców informacji - samolotów, kwatery głównej, pocisków, sił lądowych. Jednym słowem dla każdego, kto ma dostęp do pola bitwy informacyjnej.

Również w samolocie zainstalowano najnowszy połączony system nawigacji, który łączy w sobie możliwości nawigacji GPS i GLONASS. Oczywiście dane o lokalizacji samolotów w czasie rzeczywistym są również wykorzystywane w systemach kontroli broni - jest to konieczne do użycia większości rodzajów bomb i pocisków.

W co jest uzbrojony rosyjski myśliwiec?

Specjalnie dla Su-57 powstały i są tworzone nowe rodzaje broni, a także trwa modernizacja wcześniej opracowanych pocisków do umieszczenia w wewnętrznym przedziale samolotu. Ukryte rozmieszczenie pocisków i bomb nie na obciążeniu zewnętrznym, ale wewnątrz maszyny znacznie zmniejsza widoczność radarową samolotu.

Su-57 ma dwa rodzaje wewnętrznych przedziałów na broń - duży przedział brzuszny na duże pociski średniego i dalekiego zasięgu zarówno do celów naziemnych, jak i powietrznych, a także dwa małe przedziały podwodne na pociski bojowe o krótkim zasięgu.

Aby zrealizować dalekosiężne, faktycznie strategiczne misje dla samolotu, zmodernizowano taktyczne rakiety przelotowe H-59MK2 typu powietrze-ziemia, które z powodzeniem przetestowano w Syrii. Biorąc pod uwagę zasięg Su-57, takie pociski mogą być wykorzystywane do trafiania strategicznie ważnych celów w odległości do 2000 km od lotniska samolotów szturmowych.

Czytaj też: Jak zatopić lotniskowiec?

Ponadto opracowywane są bomby kierowane różnych kalibrów dla rosyjskiego myśliwca piątej generacji. Testowane są pociski powietrze-powietrze dalekiego zasięgu, które zostaną również uwzględnione w przyszłym arsenale Su-57.

Su-57 i F-35 - który jest lepszy?

Porównywanie nowoczesnych samolotów z różnych krajów jest bardzo niewdzięcznym zadaniem. Często prosi się ekspertów o porównanie F-35 i Su-57. Zarówno jedna, jak i druga maszyna należą do 5. generacji, ale F-35 zbudowano już ponad 400 sztuk, a to dużo. Su-57 zbudowano nieco więcej niż tuzin.

Tak, Su-57 ma większą prędkość i zasięg. Promień bojowy Su-57 bez tankowania wynosi 2000 kilometrów, maksymalna prędkość to 2,45 M, w porównaniu z 1093 kilometrami i 1,6 M dla F-35. Musimy jednak pamiętać, że są to samoloty różnych klas wagowych.

Oczywiście, jeśli Su-57 spotka się z F-35 w walce powietrznej i dojdzie do walki w zwarciu, to Su-57 prawie na pewno będzie bardziej skuteczny, ponieważ został stworzony jako superzwrotny samolot, właśnie po to, aby uzyskać przewagę w powietrzu.

Jednak w prawdziwej sytuacji bojowej wszystko może zależeć od jakości wsparcia informacyjnego dla operacji wojskowej z jednej lub drugiej strony, poziomu wyszkolenia operatorów samolotów z radarem dalekiego zasięgu i zaawansowania interakcji samolotu z narzędziami informacyjnymi współczesnego pola bitwy. Tutaj nie można zignorować zgromadzonego doświadczenia w obsłudze, szkoleniu pilotów czterystu F-35.

F-35 ma dość sporo problemów, ale ten samolot jest faktycznie używany przez siły powietrzne kilku krajów. W tym sensie Su-57 nadal znajduje się w pozycji doganiania. I może nawet jest to bardziej korzystna pozycja - można wziąć pod uwagę doświadczenie i błędy operacyjne nowego sprzętu lotniczego.

Czytaj też: Przyszłość już nastąpiła. „Piereswiet” instrumentem całkowitej przewagi w powietrzu?

Główny rosyjski samolot do połowy XXI wieku

Produkcja 76 samolotów serii Su-57 rozpoczęła się w fabryce w Komsomolsku nad Amurem (Daleki Wschód Rosji). Można przewidzieć, że emisja tak wielu maszyn 5. generacji zajmie co najmniej 5-7 lat. Co najmniej trzy pułki rosyjskich sił powietrznych zostaną wyposażone w te samoloty. Istnieją wszelkie powody, by sądzić, że ta maszyna będzie główną platformą bojową rosyjskich myśliwców do połowy XXI wieku.