USA nie żyją z zgodzie ani z Putinem, ani z Rosją

Wprowadzenie przez USA nowych sankcji wobec Rosji doprowadziło do tego, że stosunki między obu państwami osiągnęły najniższy od czasów zimnej wojny poziom – pisze w artykule dla „Politico” dyrektor zarządzający Kissinger Associates Thomas Graham, który w latach 2004-2007 był szefem Departamentu ds. Rosji w Radzie Bezpieczeństwa Narodowego USA.

Jego zdaniem obie strony obwiniają się wzajemnie o to, co się dzieje. Jednocześnie twierdzą, że dążą do normalizacji stosunków i zachowują się tak, jakby aktualne antagonizmy były jedynie niechcianym, tymczasowym etapem.

I choć wielu w USA obarcza winą za pogorszenie się relacji prezydenta Rosji Władimira Putina, prawda jest następująca: stosunki między tymi krajami zawsze były trudne, a okresy współpracy – krótkie.

— USA nie żyją z zgodzie ani z Putinem, ani z samą Rosją – podkreśla Thomas Graham.

Rosja i Ameryka „bodą się” od tego czasu, jak pod koniec XIX wieku Stany Zjednoczone przekształciły się w wielkie mocarstwo i zaczęły konkurować z Imperium Rosyjskim o wpływy w Mandżurii.

Być może rozwój wydarzeń na świecie zmienił specyfikę tej rywalizacji, a postęp technologiczny zwiększył ryzyko, ale obszary konfrontacji pozostały takie same: wartości, strefy wpływów, zasady porządku światowego.

Niedługo po rozpadzie Związku Radzieckiego okazało się, że nadziei na bardziej skoordynowane relacje z Moskwą nie udało się wcielić w życie. Po zafascynowaniu się antyhistorycznymi dowodami, USA stwierdziły, że w rezultacie ich zwycięstwa w ziemnej wojnie Rosja, jak i inne kraje, nie będzie miała szczególnego wyboru i przyjmie liberalny demokratyczny porządek  wolnego rynku, który już przyniósł dobrobyt i pokój na Zachodzie.

Jednak Rosja, pogrążona w wyniszczającym kryzysie społeczno-gospodarczym, nie tyle wspierała, co milcząco godziła się na projekty Waszyngtonu. I w miarę tego, jak za rządów Putina rosyjska gospodarka zaczynała się odbudowywać i umacniały się tradycyjne aspiracje kraju, znowu pojawiły się historyczne napięcia między obu krajami. Kulminacja miała miejsce trzy lata temu, gdy rozpoczął się ukraiński kryzys i załamały się rosyjsko-amerykańskie stosunki.

— USA powinny zacząć od surowej prawdy: Rosja w najbliższej przyszłości – a być może nigdy – nie stanie się liberalną demokracją, która z łatwością będzie przystosowywać się do zachodnich struktur – pisze Graham.

Jednocześnie aktywna obecność Rosji na arenie międzynarodowej jest wzmacniana przez jej położenie geograficzne w samym sercu Euroazji, jej arsenał jądrowy i nieporównywalne bogactwa naturalne, a także przez coraz bardziej zdolną do walki armię, profesjonalny korpus dyplomatyczny i kreatywne środowisko naukowe, które umiejętnie dostosowuje zaawansowane technologie do celów państwa.

Pomimo prognoz o dalszym upadku Rosji, nie przestanie być ona dużym graczem, twierdzi autor.

— Waszyngton nie ma innego wyboru, jak tylko współpracować z taką Rosją, jaka ona jest – podkreśla.

Tutaj pojawia się pytanie: jak budować relacje z dużym, potężnym państwem, które ma szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa w Europie, ale opiera się na innych wartościach i rywalizuje z wami o wpływy w innych strategicznie ważnych regionach?

Jednym z wariantów w tym przypadku jest odstraszanie wzmocnione przez karę w postaci sankcji – właśnie taką opcję wybrały obecnie amerykańskie władze. Jednak Waszyngton nie może skutecznie izolować jednej z największych gospodarek świata, zwłaszcza gdy nabierające znaczenia mocarstwa, tj. Chiny i Indie, nie są gotowe pójść za przykładem Ameryki.

— Sankcje ostatecznie będą rozczarowaniem, zwłaszcza biorąc pod uwagę to, że – zdaniem Rosji – w grę wchodzą jej kluczowe interesy – podkreśla Thomas Graham.

Jego zdaniem istnieje lepsze rozwiązanie: robienie interesów z Rosją w sposób pragmatyczny i skupienie się na kontroli geopolitycznej rywalizacji w celu ograniczenia do minimum ryzyka wywołania konfliktu na pełną skalę. Stany Zjednoczone muszą bronić swoich żywotnych interesów, ale jednocześnie być gotowe do kompromisów w innych kwestiach, jeśli nie zagrażają one podstawowym amerykańskim wartościom.

— Waszyngton i Moskwa muszą przyznać, że rosnący globalny zamęt wymaga bardziej zrównoważonych relacji, które, bez ignorowania historycznych różnic, działałyby na korzyść obu państw – podsumowuje Graham.